اسیدشویی چیلر (جذبی و تراکمی)

 

 

در این مقاله به مطالب زیر اشاره شده است :

• چرا در چیلرها رسوب ایجاد میشود؟
• چگونه میتوان از ایجاد رسوب جلوگیری نمود؟
• از کجا بفهمیم چیلر رسوب دارد؟
• چرا به اسیدشویی نیاز است؟
• چند سال یکبار به اسیدشویی نیاز است؟
• هزینه خدمات اسیدشویی چیلر چه مقدار است؟
• خطرات اسیدشویی نادرست چیلر چیست؟

 

انواع اسیدشویی چیلر

فرآیند اسیدشویی چیلر بر اساس زمان انجام این کار، به دو نوع تقسیم می‌شود. این کار یا قبل از راه‌اندازی دستگاه موردنظر صورت می‌گیرد، یا بعد از راه‌اندازی اولیه و در زمانی که به دلیل وجود رسوب یا زنگ‌زدگی در تاسیسات، لازم است دستگاه تعمیر شود. در ادامه می‌توانید با هریک از این دو نوع اسید شویی آشنا شوید.

۱.    اسید شویی قبل از راه‌اندازی و استفاده از دستگاه

زمانی که می‌خواهید یک دستگاه چیلر را برای اولین بار نصب و راه‌اندازی کنید، یا بعد از مدتی که دستگاه خاموش بوده است، قصد دارید دوباره آن را روشن کنید، باید یک سری موارد را در نظر داشته باشید. ازجمله اینکه باید اپراتور، کندانسور و قسمت‌هایی که احتمال جمع شدن جریان آب در آن‌ها و رسوب‌گذاری وجود دارد را بررسی کنید. در چنین مواقعی، برای اطمینان از اینکه در مدار سیستم هیچ‌گونه مواد اضافی مانند روغن، تراشه فلز، رسوبات، گریس  یا زنگ‌زدگی وجود نداشته باشد، بهتر است قبل از راه‌اندازی دستگاه، آن را اسیدشویی کنیم. این کار برای جلوگیری از وارد شدن صدمات ناشی از چنین رسوباتی به مبدل‌های چیلر انجام می‌شود.

۲.    اسیدشویی جهت تعمیر دستگاه چیلر

این نوع اسیدشویی، درصورتی‌که چیلر به دلایلی مانند زنگ‌زدگی، وجود رسوبات و… نیاز به تعمیرات داشته باشد انجام می‌شود. موادی که برای چنین اسیدشویی به کار می‌رود، شامل مواد اسیدی و محلول‌هایی هستند که به‌صورت تخصصی برای شستشو به‌کاربرده می‌شوند.

 

چرا در چیلرها رسوب ایجاد میشود؟

بطور کلی در هر سیستمی که در آن تبخیر اتفاق بیفتد، رسوب (در زبان انگلیسی به آن scale می‌گویند) ایجاد میشود. کتری و سماور، دستگاه بخور، دیگ بخار و حتی کولر آبی مثال هایی از سیستم هایی هستند که در آن رسوب ایجاد می‌شود. دلیل علمی ایجاد رسوب در چیلرهای تراکمی نیز این است که با بخار شدن آب در برج خنک کننده، املاح آب – که عمدتا از کلسیم و منیزیم تشکیل شده – تغلیظ شده و داخل کندانسور رسوب می‌کنند. در این مقاله به اهمیت و چگونگی اسیدشویی چیلر اشاره خواهد شد. 

چه عواملی رسوب در چیلر را تسریع میکند؟

برخی دیگر از رسوبات به شکل لجن غلیظ است که در انگلیسی اصطلاحا به آن Sludge گفته می‌شود. توجه داشته باشید که آلودگی هوای شهرها، ارتباط مستقیمی با سرعت رسوب گرفتن چیلر دارد. همچنین در صورتی که در اطراف ساختمان شما، ساخت و ساز و پروژه ی در دست احداث وجود داشته باشد، گرد و غبار حاصل از ساخت و ساز در آب حل شده و به شکل رسوب در چیلر نمود پیدا میکند. همچنین در صورتی که از آب چاه استفاده شود، آب منظقه مناسب نباشد و سختیگیر نیست درست کار نکند، چیلر در بازه های کوتاه تری به اسیدشویی نیاز پیدا میکند.

چگونه میتوان از ایجاد رسوب (و اسیدشویی اضافی چیلر) جلوگیری نمود؟

سوالی که در بسیاری از موارد توسط کارفرماهای مختلف از ما پرسیده میشود این است که : آیا ایجاد این رسوبات داخل چیلر طبیعی است و یا ضعف پیمانکار یا اپراتور نگهداری موتورخانه بوده است؟
در پاسخ باید گفت که اگر موتورخانه فاقد سختیگیر باشد، تشکیل رسوب داخل چیلر امری طبیعی است. و بایستی هر ساله اسیدشویی شود. اما اگر موتورخانه دارای دستگاه سختیگیر (رسوبگیر) است، به هیچ عنوان نیازی به اسیدشویی هرساله نیست.
اوپراتور نگهداری موتورخانه بایستی از نحوه عملکرد دستگاه سختی گیر، و روش سرویس دوره ای آن آگاه بوده و رسوبات را قبل از ورود به سیستم چیلر، جدا و حذف نماید.

 

 

از کجا بفهمیم به اسیدشویی چیلر نیاز است؟

 

• در چیلرهای تراکمی:

در چیلرهای تراکمی (کمپرسوری) چندین نشانه حاکی از وجود رسوب در دستگاه (کندانسور) است :

الف) بالا بودن فشار رانش (دهش/دیسشارژ) 

ب) وجود حباب در شیشه رویت (وجود حباب به دلایل دیگری نیز میتواند باشد)  

ج) بالا بودن آمپر کمپرسور بیش از حد نرمال

د) عمل کردن کنترل فشار بالا ( High Pressure switch )

ه) بالا رفتن دمای دهش

و) تغییر شکل روغن به دلیل داغ شدن آن 

 

• در چیلرهای جذبی:

الف) بالا رفتن دمای سینی آبزربر (مکش پمپ سولوشن)

ب) بالا رفتن اختلاف دمای ورودی برج خنک کن به آبزربر و خروجی محلول لیتیوم بروماید از آبزربر (مکش پمپ سولوشن)

ج) بالا رفتن هزینه گاز مصرفی موتورخانه

 

چرا به اسیدشویی نیاز است؟

الف) با تمیز کردن لوله های کندانسور، حرارت بهتر منقل شده و دستگاه در فشار پایینتری کار میکند.

ب) وقتی چیلر در فشار پایینتری کار کند، برق کمتری نیز مصرف میکند.

ج) راندمان چیلر افزایش پیدا میکند.

د) زمان استراحت بین دو سیکل، افزایش پیدا میکند.

ه) استهلاک چیلر کاهش می یابد.

و) و بسیاری مزایای دیگر

چند سال یکبار به اسیدشویی نیاز است؟

بطور کلی ، اگر :

• دستگاه سختیگیر رزینی درست کار کند، 
• به موقع احیا شود 
• در دوره های زمانی مناسب تست شود
• یا اگر سختیگیر مغناطیسی دارید، از کیفیت عملکردش مطمئن باشید و 
• و در هر دو مورد بالا ، عملیات بلودان – یا بقول قدیمیها زیرکشی یا زیراب زنی – درست انجام شود ، چیلر میتواند در شهری مانند تهران حداقل ۳ سال بدون نیاز به اسیدشویی کار کند.
• تیم ما – کلینیک انرژی ساختمان – بعنوان ارایه کننده حرفه ای خدمات نگهداری موتورخانه، چیلرهایی را راهبری کرده است که بواسطه نگهداری درست سختی گیر و آب گردشی برج خنک کن ، حتی ۵ سال بدون نیاز به اسیدشویی کار کرده است.

از چه موادی برای اسیدشویی دستگاه چیلر استفاده می‌شود؟

همانطور که ذکر شد، برای اسیدشویی چیلر اغلب از شوینده‌هایی که حاوی محلول‌های اسیدی هستند استفاده می‌شود، برای مثال می‌توانیم به اسیدهایی مانند هیدروکلریک اسید، سولفامیک اسید و دی اسکلر اسید اشاره‌کنیم. در ادامه می‌توانید با ویژگی‌های هریک از این سه اسید آشنا شوید:

• محلول هیدروکلریک اسید: از این اسید برای ساخت بسیاری از شوینده‌های صنعتی استفاده می‌شود. درواقع یکی از کاربردهای مهم این محلول، اسیدشویی فولاد است. معمولاً از هیدروکلریک اسید، برای از بین بردن زنگ آهن، رسوباتی مانند کلسیم، کربنات، سیلیکات و… استفاده می‌شود. محلول ۱۸ درصد هیدروکلریک اسید برای اسید شویی فولادها به کار می‌رود.
• سولفامیک اسید: این اسید که شبیه به یک پودر سفید رنگ است، معمولاً برای اسید شویی فلز و سرامیک مورداستفاده قرار می‌گیرد. همچنین خطر آن نسبت به برخی از شوینده‌های اسیدی مانند کلریدریک اسید، خیلی کمتر است.
• دی اسکلر اسید: از این اسید برای از بین بردن رسوباتی که در طول زمان ‌بر روی سطوح فلزی لوله‌ها جمع می‌شوند و درنهایت مسیر عبور آب در لوله را مسدود می‌کنند، به کار می‌رود. این اسید هم به شکل پودر است و بعد از حل شدن در آب می‌توان از آن برای از بین بردن زنگ‌زدگی و رسوبات فلزات استفاده کرد.

هزینه خدمات اسیدشویی چیلر چه مقدار است؟

هزینه این سرویس بسته به آیتم های زیر متغیر است :

• نوع اسید مصرفی ( دی اس کلر ، اسیدهای مرغوب تر ، اسیدهای پودری مانند سولفامیک و … )
• وجود ماده ضدخورندگی یا اینهیبیتور در اسید ( Inhibitor )
• ظرفیت چیلر ( بر میزان اسید مصرفی و خدمات قبل و بعد از اسیدشویی تاثیر دارد.)
• میزان رسوب چیلر (اینکه از آخرین اسیدشویی چیلر چندسال میگذرد)
• عمر چیلر (انجام رسوبزدایی برای چیلرهای فرسوده تر ، به مراتب دشوارتر است.)
• تراکمی (کمپرسوری) یا جذبی (آبزرپشن) بودن چیلر (زیرا ضخامت لوله های مسی در چیلر جذبی کمتر بوده و بدلیل حساسیت،  احتیاج به مراقبت های بیشتری دارند.)

 

روش انجام اسیدشویی چیلر

برای انجام اسیدشویی، ابتدا باید اقدامات ایمنی انجام شوند.این کار باید توسط افراد متخصص صورت بگیرد، زیرا افراد عادی نه‌تنها تجربه کار با شوینده‌های اسیدی را ندارند، بلکه تجهیزاتی که برای انجام این کار لازم است را هم در ندارند. اسید شویی چیلر طی مراحل زیر صورت می‌گیرد:

• ابتدا کندانسور باز شده و کاملا بررسی می‌شود. اگر رسوب‌گذاری در لوله‌ها منجر به انسداد مسیر عبور آب شده باشد، باید اسید شویی انجام شود.
• در مرحله بعد ابتدا رسوب‌هایی که لوله‌ها را مسدود کرده‌اند، با یک میله بیرون کشیده شوند. دقت داشته باشید که برای بیرون کشیدن رسوبات، نباید از وسیله‌ای نوک‌تیز استفاده شود، این کار ممکن است به لوله‌ها آسیب وارد کند.
• سپس باید ابتدا و انتهای دستگاه بسته شده و چیلر کاملاً ایزوله شود. همچنین باید آب موجود در مدار خارج شود تا از نفوذ اسید درون آن جلوگیری شود.
• حالا می‌توان با اتصال یک بشکه، یک پمپ مناسب برای اسیدشویی و یک شلنگ به شیرهای ورودی و خروجی کندانسور، فرآیند اسید شویی چیلر را شروع کرد. تجهیزاتی که در این مرحله به‌ کار برده می‌شوند حتماً باید پلاستیک باشند، در این صورت در تماس با محلول‌های اسیدی خراب نمی‌شوند.
• برای اینکه از طرز کار صحیح مدار مطمئن شویم، می‌توانیم چیلر را پر از آب کرده و آن را امتحان کنیم. به این شکل مشخص می‌شود که مدار نشتی ندارد و به‌درستی کار می‌کند.
• حالا با پمپ اسیدشویی، اسید حل شده در آب گرم به مدار اضافه می‌شود.
• بعدازاینکه رسوبات و زنگ‌زدگی‌های روی سطح لوله‌ها توسط اسید از بین رفت، باید این مراحل دوباره تکرار شود. اما این بار به‌جای اسید یک بار از آب، سپس از مواد خنثی کننده و دوباره از آب تمیز استفاده می‌شود.
• درنهایت باید پمپ اسیدشویی چیلر خاموش شده و چیلر به مدار اصلی بازگردانده شود. شیرهای ورودی و خروجی هم دوباره باز می‌شوند.

موارد ایمنی که در زمان اسیدشویی دستگاه چیلر باید در نظر گرفته شود

ازآنجایی‌که در زمان شستشوی دستگاه چیلر با محلول‌های اسیدی سروکار داریم، باید یک سری موارد ایمنی را رعایت کنیم. در ادامه می‌توانید با برخی از این موارد ایمنی آشنا شوید:

• قبل از شروع فرآیند اسید شویی باید از محکم بودن اتصالات چیلر اطمینان حاصل کرد. زیرا زمانی که مواد اسیدی با رسوبات تماس پیدا می‌کنند، در اثر یک سری واکنش‌های شیمیایی در دستگاه حباب ایجاد شده و شلنگ و مدار هم به‌شدت به لرزش درمی‌آیند.
• افرادی که اسید شویی را انجام می‌دهند، حتماً باید از لباس، کفش و ماسک مناسب استفاده کنند.
• درصورتی‌که به دلیل عدم رعایت موارد ایمنی، چشم‌ها یا صورت فرد با اسید تماس پیدا کند، حتماً باید محل تماس با اسید با آب زیاد شسته شود.
• دقت داشته باشید، ازآنجایی‌که این آب است که با اسید واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند، باید ابتدا اسید را به آب اضافه کرد، نه برعکس.
• بعد از اتمام فرآیند اسیدشویی چیلر، باید دستگاه با آب و سپس با یک ماده قلیایی که جهت خنثی کردن اسید استفاده می‌شود، شستشو شود.

درنهایت چطور تشخیص دهیم تمام رسوبات از بین رفته‌اند؟

یک راه برای مطمئن شدن از این موضوع، اضافه کردن اسید به محلولی است که در زمان اسیدشویی مورداستفاده قرار می‌گیرد. زیرا همانطور که ذکر شد، در زمان اسید شویی به دلیل وجود واکنش‌های شیمیایی کف زیادی تشکیل می‌شود. اما با گذشت زمان دیگر حباب‌ها و کف مشاهده نمی‌شوند، این اتفاق به دو دلیل رخ می‌دهد؛ یا تمام رسوبات توسط محلول‌های اسیدی از بین رفته‌اند، یا اینکه اسید خاصیت خود را از دست داده است. بنابراین زمان اضافه کردن اسید به محلول، اگر کف تشکیل نشد، یعنی کار اسید شویی به پایان رسیده است، ولی تشکیل دوباره کف نشانه این است که همچنان در دستگاه رسوب وجود دارد. در این مواقع باید فرآیند اسید شویی دوباره تکرار شود.

خطرات اسیدشویی چیلر توسط افراد غیرمتخصص چیست؟

هرچه چیلر کمتر اسیدشویی شود بهتر است. این حرف به این معنی نیست که اجازه دهیم چیلر با مقدار زیادی رسوب و لوله های مملو از لایه های کلسیم و منیزیم به کار خود ادامه دهد. بلکه اساسا با نگهداری صحیح از چیلر، موتورخانه و تاسیسات ساختمان، نبایستی اجازه تشکیل رسوب را داد.

 

خطرات اسیدشویی نادرست چیلر بشرح زیر است :

• در هنگام اسیدشویی و پس از آن، بخصوص در چیلرهای جذبی ، امکان سوراخ شدن تیوب ها (لوله های مسی) وجود دارد. و چنانچه فشار داخل دستگاه مثبت نشده باشد و اسید با محلول لیتیوم بروماید مخلوط شود، لطمه بسیار سنگین و پرهزینه ای به چیلر و تاسیسات وارد خواهد آمد. کم نبوده اند چیلرهایی که بدلیل عدم تخصص افراد و اجرای نادرست اسیدشویی ، سوراخ شده اند.

• در هنگام فرچه زنی لوله ها – که در اکثر مواقع لازم نیست – لوله های مسی خراشیده میشوند. همین خراش ها و آسیب های وارد شده به سطح لوله، باعث تجمع سریعتر رسوب در سالهای بعدی می‌شود.

• در هربار اسیدشویی – در صورت رعایت نکردن جوانب آن – خواه ناخواه باعث استهلاک لوله های چیلر میشود.

• و نهایتا اینکه وارد ساختن حجم زیادی از اسید و مواد شیمیایی به فاضلاب لطمات زیادی را به محیط زیست وارد می‌شود.

 

مهندسین و متخصصان کلینیک انرژی ساختمان، با بیش از صد مورد اسیدشویی چیلرهای مختلف جذبی و تراکمی، ایرانی و خارجی (اسیدشویی چیلر ابارا، ساری پویا، زهش، سنچوری، سانیو، سرماآفرین و … ) علاوه بر شناخت بهترین اسیدهایی موجود در بازار، دانش و تجربه ی کافی در این زمینه را دارا هستند. ما به دور از آزمون و خطا به خدماتی که ارایه مینماییم کاملا مسلط هستیم. همچین برای اطمینان خاطر کارفرماهای محترم و مدیران پروژه ها، درب واترباکس تمامی چیلرها قبل و بعد از اسیدشویی باز و تصاویر قبل و بعد آنها ثبت و برای کارفرمایان ارسال میگردد.

  در صورت نیاز به خدمات حرفه ای اسیدشویی چیلر با بالاترین کیفیت، با ما تماس بگیرید.

 

در این زمینه بیشتر بخوانید