طرز کار چیلر جذبی
طرز کار چیلر جذبی به صورت مکانیکی و شیمیایی است. قطعات مکانیکی و متحرک در این چیلرها صرفاً محدود به پمپهای محلول و مبرد است و سایر فرآیندها به صورت شیمیایی انجام میشود. بنابراین در این چیلرها فرآیند تولید سرمایش، خنک ساختن آب چرخشی فنکویلها و دفع گرما به خارج از ساختمان به صورت شیمیایی انجام میشود. این امر سبب کاهش قابل توجه سر و صدای تولیدی دستگاه در زمان فعالیت آن میشود. بر خلاف چیلرهای تراکمی، خرابیهای ایجاد شده در چیلرهای جذبی به ندرت ناشی از استهلاک دستگاه و حرکات مکانیکی اجزایآن میباشد. با این حال نگهداری چیلرهای جذبی امری بسیار پیچیده و حساس است و به برنامه ریزی و توجه ویژهای نیاز دارد.
عملکرد چیلر جذبی
نحوه عملکرد چیلر جذبی مشابه با یخچالهای نفتی است. در این چیلرها یک منبع تولید حرارت نیاز است، در چیلرهای جذبی مختلف منبع تولید حرارت متفاوت است و در انواع مختلف آن از بخار، آب گرم، آب داغ و شعله مستقیم به عنوان منبع تولید حرارت استفاده میشود. چیلرهای جذبی از چهار بخش اصلی تشکیل شدهاند. اِواپراتور (Evaporator) تبخیرکننده، اَبزوربر (Absorber) جذبکننده، ژنراتور (Generator) و کُندانسور (Condenser) تقطیرکننده چهار بخش اصلی تشکیل دهنده چیلرهای جذبی میباشند. این چیلرها در شرایط کاملاً خلاء کار میکنند، فشار در برخی از قسمتهای چیلر جذبی آنقدر ناچیز است که آب مقطر، که در شرایط عادی و در کنار دریای آزاد در ۱۰۰ درجه سانتیگراد میجوشد، در این چیلرها فقط در چهار درجه سانتیگراد میجوشد.
همانطور که اشاره شد، در این چیلرها فشار در قسمت اواپراتور و ابزوربر بسیار پایین و در حدود ۰.۰۱ اتمسفر و در قسمت ژنراتور و کندانسور در حدود ۰.۱ اتمسفر نگه داشته میشود. در این شرایط آب مقطر موجود در داخل چیلر که سیال مبرد است، در دمای پایین، در اواپراتور تبخیر شده و این امر سبب ایجاد سرمایش و خنک شدن آب چرخشی فنکویلها میشود. از طرف دیگر بخار آب تولید شده در اواپراتور، توسط سیال محلول یا جاذب (Absorbent) که ترکیبی از نمک لیتیوم بروماید و آب میباشد جذب شده و بدین وسیله فشار در این قسمت پایین نگه داشته میشود. از طرف دیگر محلول جاذب با جذب بخار آب رقیق شده و با کاهش غلظت آن، توانایی جذب بخار آب نیز کاهش پیدا میکند. برای تکمیل سیکل سرمایش جذبی لازم است که با افرایش دما، محلول جاذب مجدداً تغلیظ شده و توانایی جذب آن مجدداً افزایشیابد. این کار در قسمت ژنراتور دستگاه انجام میشود.
مهمترین چالشی که طرز کار چیلر جذبی را تحتالشعاع قرار میدهد، مسئله کریستال شدن محلول جاذب است. زمانی که غلظت محلول جاذب افزایش پیدا میکند، این امر سبب افزایش ویسکوزیته و گرانروی سیال میشود. همانند سایر سیالات غلیظ، افزایش غلظت سبب تمایل بیشتر سیال به سکون و مقاومت آن نسبت به حرکت شده و در نهایت منجر به توقف جریان در لولههای چیلر میشود. این اتفاق اصطلاحاً کریستالیزاسیون نامیده میشود. برای جلوگیری از بروز این اتفاق، علاوه بر اینکه بایستی نگهداری چیلر با برنامهریزی و دقت فراوان انجام شود، لازم است که سیستم کنترل و فرماندهی چیلر به مدارها و تجهیزات حفاظتی نیز مجهز باشد.
از آنجایی که چیلرها بخشی از تاسیسات یک موتورخانه و ساختمان محسوب می شوند؛ پیشنهاد می کنیم این مطلب را نیز بخوانید: تاسیسات ساختمان چیست
بیشتر بخوانید : چیلر چگونه کار می کند؟ هواساز و برج خنک کننده چگونه با چیلر کار می کنند؟
چالش بسیار شایعی که چیلرهای جذبی معمولاً درگیر آن هستند، مسئله کاهش راندمان و تعضیف عملکرد چیلر میباشد. این موضوع سبب افزایش انرژی مصرفی موردنیاز چیلر میشود. از آنجا که در بسیاری از پروژههای ساختمانی اندازهگیری سوخت مصرفی چیلر جذبی صورت نمیپذیرد، اینچالش به صورت نهان باقی مانده و ساکنین و بهرهبرداران از آن مطلع نمیشوند. این چالش آنقدر شایع و نامحسوس بوده که افزایش مصرف انرژی مورد نیاز چیلر در برخی از پروژهها تا دو برابر حالت بهینه نیز مشاهده شده است.
نمودار ساده شده ی زیر عبور جریان کلی و طرز کار چیلر جذبی را نشان می دهد. با شروع از اواپراتور، آب در دمای حدود ۴ درجه از لوله های آب سرد تبخیر می شود و در نتیجه دما را از ۱۲ درجه ی سانتیگراد بازگشتی از هواساز و یا فن کویل به دمای ۶ درجه ی مورد نیاز برای آب سرد ورودی کاهش می دهد. در این مرحله یک تن سرد کننده می تواند در هر ساعت ۴/۵ کیلوگرم آب را تبخیر کند. محلول غلیظ لیتیم برمید به دلیل خاصیت جذب رطوبتی که دارد این بخار آب را جذب می کند.
در این مرحله حرارت حاصل از تبخیر و حرارت محلول با استفاده از آب سرد برطرف می شود. سپس این محلول در فشار بالاتر به درون غلیظ کننده در محلی که حرارت برای خارج کردن آب و به موجب آن تغلیظ لیتیم برومید به کار برده می شود (ژنراتور) پمپاژ خواهد شد. سپس آبی که در مرحله ی وارد کردن حرارت خارج شد برای کامل کردن سیکل، تقطیر ( با استفاده از آب برج خنک کننده)و جمع آوری می شود و به طور ناگهانی به دمای پایین مورد نیاز ( ۴ درجه ی سانتیگراد) می رسد. از آن جایی که آب حرارت را از اواپراتور به کندانسور انتقال می دهد، در این سیکل نقش مبرد را ایفا می کند.
چیلر های جذبی دیگری نیز وجود دارند که در همان سیکل از آمونیاک به عنوان مبرد استفاده می کنند. جذب کننده ماده ای است که برای حفظ اختلاف غلظت در دستگاه استفاده می شود. اغلب چیلر های جذبی در محیط های تجاری و مسکونی از لیتیم برمید استفاده می کنند. لیتیم برمید میل ترکیبی بسیار بالایی با آب دارد، نسبتاً ارزان است و سمی نیست. اما می تواند بسیار خوردنده و دفع آن باید کنترل شده باشد. البته آب بسیار ارزان است و مشکلات امنیتی ندارد.
بیشتر بخوانید :تشریح عملکرد چیلرهای تراکمی
چیلر های جذبی دو نوع اند
۱. دستگاه های تک اثره (تک مرحله ای):
طرز کار چیلر جذبی تک اثره این گونه است که از فشار کم ( ۲۰ psig یا کمتر) به عنوان نیروی محرکه استفاده می کنند. این دستگاه ها معمولا دارای یک راندمان ۰.۷ و نیازمند حدود ۱۸ pph در هر تن بخار ۹psig در فلنج ژنراتور (بعد از شیر کنترل) در وضعیت درجه بندی استاندارد ARI می باشند.
۲. دستگاه های دو اثره (دو مرحله ای )
طرز کار چیلر جذبی ذو اثره اینگونه است که به صورت گاز سوز ( به صورت سوخت گاز مستقیم و یا گاز داغ خروجی از توربین گازی یا موتور) یا بخار رانده شده با فشار بالا (۴۰ تا ۱۴۰ psig) در دسترس اند. این دستگاه ها معمولا دارای راندمان ۱ تا ۱.۲ هستند. دستگاه هایی که با بخار فعالیت می کنند به حدود ۹ تا ۱۰ pph در هرتن بخار ۱۱۴psig ورودی در وضعیت درجه بندی استاندارد ARI احتیاج دارند. دستگاه های گاز سوز به ورودی حدود ۱۰۰۰۰تا ۱۲۰۰۰ BTUH بر تن تبرید بر ارزش حرارتی بالا در وضعیت درجه بندی استاندارد ARI احتیاج دارند. برای دستیابی به این عملکرد بهبود یافته این دستگاه ها دارای یک ژنراتور ثانویه در سیکل می باشند و به یک منبع انرژی با دمای بالاتر نیاز دارند.
کاربرد ها
چیلر جذبی تک مرحله ای بخار
هنگامی که بخار کم فشار، برج خنک کننده ( یا دیگر آب ها برای دفع حرارت) و نیروی برق در دسترس باشد آب سرد را برای سردسازی فراهم می کند.
چیلرهای جذبی دو مرحله ای
هنگامی که بخار پر فشار، آب داغ با دمای بالا ( HTHW) یا گاز طبیعی و همچنین برج خنک کننده ( یا دیگر آب ها برای دفع حرارت) و نیروی برق در دسترس باشد آب سرد را برای سردسازی فراهم می کند.
چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی
هنگامی که گاز داغ خروجی و تمیز ، برج خنک کننده ( یا دیگر آب ها برای دفع حرارت) و نیروی برق در دسترس باشد آب سرد را برای سردسازی فراهم می کند.
بهترین کاربردها
چیلر جذبی تک مرحله ای بخار
هنگامی که بخار در محدوده ی ۱۲ تا ۲۰ psig از یک فرآیند یا مصرف بخار و با هزینه ی ناچیز در دسترس باشد. ( یعنی در غیر آن صورت بخار تلف خواهد شد )
چیلر های جذبی دو مرحله ای
هنگامی که بخار در محدوده ی ۴۰ تا ۱۴۰ psig از یک فرآیند یا مصرف بخار و با هزینه ی ناچیز در دسترس باشد ( یعنی در غیر آن صورت بخار تلف خواهد شد ) و هنگامی که گاز طبیعی به نسبت نیروی برق کم هزینه باشد.
هنگامی که بار حرارتی نمی تواند به صورت آماده توسط دیگ تأمین شود و این چیلر گرم کننده آن را فراهم می کند. بنابراین هنگامی که قادر به اضافه کردن دیگ نیستید یا فضای کافی برای آن ندارید این نوع چیلر مناسب است.
هنگامی که نیروی برق کافی برای ظرفیت برودت مورد نیاز و اضافه شده در دسترس نیست.
هنگامی که به ظرفیت سردسازی اضطراری احتیاج دارید و ظرفیت تولید حالت آماده باش برای برودت الکتریکی در دسترس نیست. ( اضافه کردن ظرفیت تولید اضطراری را در نظر داشته باشید؛ که ممکن است این کار از ظرفیت سرسازی جذبی هزینه ی کمتری داشته باشد.)
چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی
در وضعیتی که خروجی از توربین گازی برودت را برای هوای ورودی فراهم می کند تا در هوای گرم عملکرد توربین را بهبود بخشد.
در شرایطی که به برودت احتیاج داریم و گاز خروجی تمیز که از یک فرآیند صنعتی مانند امورات مرتبط با چاپ، خشک کردن و پخت و پز ساطع می شود، در دسترس باشد.
کاربرد های احتمالی
چیلر جذبی تک مرحله ای بخار
هنگامی که بخار در محدوده ی ۱۲ تا ۲۰ psig از یک فرآیند یا دیگر مصارف بخار و با هزینه ی معقول در دسترس باشد و یا در شرایطی که دیگ ها به دلایل دیگری باید فعالیت کنند و مصرف کننده برای بارگیری دیگ به مقدار کافی به دنبال استفاده های دیگری از بخار می باشد.
چیلرهای جذبی دو مرحله ای
هنگامی که بخار در محدوده ی ۴۰ تا ۱۴۰ psig از یک فرآیند یا دیگر مصارف بخار و با هزینه ی معقول در دسترس باشد و یا در شرایطی که دیگ ها به دلایل دیگری باید فعالیت کنند و مصرف کننده برای بارگیری دیگ به مقدار کافی به دنبال استفاده های دیگری از بخار می باشد.
چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی
در شرایطی که گاز خروجی تمیز در دسترس باشد و به برودت احتیاج داشته باشیم.
چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی
پرسنل حرفه ای هنگام فعالیت سیستم کار نمی کنند، عملکرد ها طوری برنامه ریزی شده اند که از چیلر جذبی به عنوان یک دستگاه peak shaving استفاده کنند. اپراتور ها تمایل دارند که از چیلر جذبی به عنوان چیلر اصلی استفاده نکنند و با چیلر برقی به حداکثر عملکرد برسند.
فعالیت طولانی مدت در ۳۰% ظرفیت و کمتر از ظرفیت طراحی شده، محتمل است.
چیلر های جذبی دو مرحله ای
بهره وری انرژی چیلر جذبی می تواند با ریکاوری کردن مقداری از حرارت که به سمت مدار برج خنک کننده دفع می شوند، بهبود یابد. طرز کار چیلر جذبی دو مرحله ای یا دو اثره اینطور است که این کار را با گرم کردن غلیظ کننده ( یا ژنراتور ) مرحله ی اول و خارج کردن بخار انجام می دهد تا در مرحله دوم آب بیشتری را خارج کند. بسیاری از سازنده ها این تناوب را برای افزایش راندمان توصیه می کنند.
توجه داشته باشید که باید از دو بدنه ی مجزا استفاده کنید. بدنه ی کوچکتر غلیظ کننده ی مرحله ی اول است. بدنه ی دوم اساسا همان چیلر جذبی تک مرحله ای است که شامل غلیظ کننده، کندانسور، اواپراتور و چیلر جذبی می باشد. همچنین دما، فشار و غلظت محلول در بدنه ی بزرگتر مشابه چیلر جذبی تک مرحله ای می باشد.
شماتیک چیلر جذبی
بخار معمولا در فشار ۱۲۵ تا ۱۵۰ psig به درون لوله های فلزی ضد زنگ در غلیظ کننده ی مرحله اول وارد و سبب جوشیدن محلول در آن ها می شود. فشاری که در آن فرآیند جوشیدن رخ می دهد و فشار بخار مبرد پخش شده حدوداً ۵ psig ( یا ۲۰ psia) می باشد. بخشی از این محلول که در مرحله ی اول غلیظ شده در مبدل حرارتی با دمای بالا جریان می یابد و در آنجا توسط محلول رقیق بازگشتی از غلیظ کننده با دمای پایین تر سرد می شود. سپس این محلول غلیظ، از غلیظ کننده ی مرحله ی دوم که فشار کمتری دارد عبور می کند ( محلی که بخارهای مرحله ی اول به غلظت مطلوب نهایی می رسند.) این مرحله ی دوم در فشار ۰.۱ اتمسفر ( ۱.۵ psia) عمل می کند.
استفاده ی مجدد چیلر های دو مرحله ای از بخار ها در ژنراتور مرحله اول سبب مفیدتر بودن این چیلر ها نسبت به چیلر های تک مرحله ای می شود (اساسا تا ۳۰ % ). چیلر های جذبی دو مرحله ای اصولاً با بخار پر فشار ( ۶۰ تا ۱۳۰ psig ) ، شعله مستقیم با گاز طبیعی یا گازوئیل شماره ۲ و یا با استفاده از گاز داغ خروجی از موتور های احتراق فعالیت می کنند.
بخار و حرارت چیلر جذبی دو مرحله ای
بخار معمولا در فشار ۱۲۵ تا ۱۵۰ psig به درون لوله های فلزی ضد زنگ در غلیظ کننده ی مرحله اول وارد و سبب جوشیدن محلول در آن ها می شود. فشاری که در آن فرآیند جوشیدن رخ می دهد و فشار بخار مبرد پخش شده حدوداً ۵ psig ( یا ۲۰ psia) می باشد. بخشی از این محلول که در مرحله ی اول غلیظ شده در مبدل حرارتی با دمای بالا جریان می یابد و در آنجا توسط محلول رقیق بازگشتی از غلیظ کننده با دمای پایین تر سرد می شود. سپس این محلول غلیظ، از غلیظ کننده ی مرحله ی دوم که فشار کمتری دارد عبور می کند ( محلی که بخارهای مرحله ی اول به غلظت مطلوب نهایی می رسند.) این مرحله ی دوم در فشار ۰.۱ اتمسفر ( ۱.۵ psia) عمل می کند.
استفاده ی مجدد چیلر های دو مرحله ای از بخار ها در ژنراتور مرحله اول سبب مفیدتر بودن این چیلر ها نسبت به چیلر های تک مرحله ای می شود (اساسا تا ۳۰ % ).
طرز کار چیلر جذبی شعله مستقیم
این چیلر ها از یک مشعل به عنوان حرارت ورودی برای سیکل تبرید چیلر جذبی استفاده می کند. طرز کار چیلر جذبی شعله مستقیم اینگونه است که اغلب آن ها با گاز طبیعی یا گازوئیل فعالیت می کنند. از آنجایی که دمای حرارت ورودی بسیار بالاست، این چیلر ها در سیکل جذبی به راندمان بالایی دست پیدا می کنند؛ چیزی نزدیک به ۱۲۰۰۰ Btu سوخت ورودی برای هر تن تبرید بر ساعت. خود سیکل جذبی تقریبا مشابه چیلر های جذبی بخار دو مرحله ای است. اما برخلاف اغلب چیلر های جذبی بخار، چیلر های جذبی شعله مستقیم برای کاربرد های ” سرد کننده ـ گرم کننده” که سرمایش و گرمایش از یک دستگاه تأمین می شوند بسیار مناسب اند. این امر باعث می شود تا در بعضی شرایط اتاق دیگ فضای کمتری را اشغال کند.
فواید
از آنجایی که با استفاده از قابلیت دوگانه ی گرمایش و سرمایش در این دستگاه می توان دیگ را حذف کرد، فضای کمتری اشغال می شود و هزینه ها کاهش می یابد. به علاوه نیازی به بخار نیست و این امر در شرایطی حائز اهمیت است که طبق دستورالعمل های بومی، اپراتور دستگاه هایی که با بخار فعالیت می کنند باید دارای گواهی یا مجوز باشد، اما در این دستگاه ها فعالیت خودکار چیلر های جذبی شعله مستقیم مقدور است.
معایب
چیلر های جذبی شعله مستقیم به یک هواکش برای تخلیه ی محصولات اشتعال احتیاج دارند. در دستگاه هایی که با بخار فعالیت می کنند نیازی به این هواکش ها نیست. به علاوه هزینه های اولیه دستگاه های شعله مستقیم از دستگاه هایی که با بخار فعالیت می کنند بیشتر است. هزینه های نگهداری موتورخانه و چیلر در محدوده ی عایق حرارتی نیز به دلیل فرسایش سریع بالاست. به علاوه حتما ضمانت دوام سطوح انتقال حرارت چیلر جذبی ( مخصوصا بخش ژنراتور) و پمپ های مبرد و محلول را بررسی کنید. همه ی چیلر های جذبی برای فعالیت این پمپ ها، پمپ های آب کندانسور و فن های برج خنک کننده از نیروی برق استفاده می کنند. از آنجایی که این دستگاه ها مصرف آبشان بیشتر است، باید حرارت بیشتری دفع کنند و به برج های خنک کننده ی بزرگ تری احتیاج دارند.
طرز کار چیلر جذبی به یک سیکل رقیق سازی احتیاج دارند. راه اندازی و خاموش کردن آن ها دشوار تر است. همه ی مشکلات باید با سازندگان، طراحان و پیمانکاران مکانیک مورد بحث قرار گیرد.
چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی
اغلب چیلر های جذبی از بخار یا سوخت ( گاز طبیعی، پروپان ) برای حرارت ورودی استفاده می کنند. اما حرارت اتلافی فرآیند، موتور پیستونی، توربین گازی یا یک سیستم تولید همزمان نیز می تواند در یک فرآیند جذبی استفاده شود. دمای خروجی باید حداقل حدود ۲۸۷ درجه ی سانتی گراد و حداکثر ۸۱۵.۵ درجه باشد. متداول ترین راه کار برای تأمین سردسازی هوای ورودی یا دیگر نیاز های سرمایشی، استفاده از خروجی توربین گازی می باشد. میزان سرمایش تابع دمای و جرم جریان توده ای گاز خروجی با استفاده از فرمول زیر است:
ظرفیت سردسازی بر تن = m x (Tg – ۳۷۵) / ۴۰,۹۵۰
m : جرم جریان توده ای بر حسب پوند برساعت ( ۱ کیلوگرم :۲.۲۰ پوند )
Tg : دمای گاز هواکش ورودی به چیلر جذبی برحسب فارنهایت ( ۱ سانتیگراد : ۳۳.۸ فارنهایت)
۴۰,۹۵۰ : ضریب تبدیل
راندمان :
ـ دستگاه های تک اثره اساساً راندمان ۰.۶ تا ۰.۷۵ دارند.
ـ دستگاه های دو اثره اساساً راندمان ۱.۰ تا ۱.۲ دارند.
راندمان های بالا شامل بار الکتریکی کمکی که معمولا از چیلر های الکتریکی با سایز مشابه بیشتر است نمی شوند. به دلیل اضافه شدن بار ضد حرارت، استفاده از پمپ های آب کندانسور و برج های بزرگتر به علاوه ی پمپ محلول دستگاه الزامی است.
نگهداری چیلر های جذبی
ملاحظات لازم در نگهداری
اگر چیلر های جذبی به درستی طراحی و نصب شوند می تواند بدون توجه مداوم به طور مطلوب عمل کنند. این دستگاه می تواند به راحتی با سیستم های مدیریت انرژی یا زمان سنج راه اندازی و استفاده شوند. انواع غیر قابل تقطیر به صورت اتوماتیک تخلیه می شوند و اپراتور ها یا مهندس تاسیسات می توانند روتین نرمال نگهداری را برنامه ریزی کنند. طبیعتاً دستورالعمل های ساختمانی بومی نیاز یا عدم نیاز به اپراتور تمام وقت را تعیین می کند که متعاقباً تابع سایز تجهیزات، فشار بخار و غیره است. هنگام توجه به این مسائل همیشه دستورالعمل های بومی را اعمال کنید.
در نگهداری به سه بخش اصلی توجه داشته باشید: قطعات مکانیکی، قطعات انتقال حرارت و کنترل ها. در ادامه به مبحث نگهداری بخش های مکانیکی و انتقال گرما می پردازیم.
قطعات مکانیکی
ممکن است چیلر جذبی یک سازنده، دارای پیکر بندی تک موتوره/ پمپ چندگانه برای مبرد و جریان محلول و یک دستگاه تخلیه باشد. دیگر سازنده ها از پمپ های کاملا بسته ی مبرد و محلول که با محلول پمپاژ شده روغن کاری و سرد شده اند استفاده می کنند. بعضی دیگر موتور های باز با شفت آب بندی شده را به کار می برند.
مجموعه ی پمپ های کاملا بسته روغن کاری و خنک سازی مبرد را به صورت خودکار انجام می دهند. موتوری که به طور صحیح آب بندی شده است پره های پمپ مبرد و محلول را راه اندازی می کند. در ترتیب این پمپ های چند گانه سرد سازی و روغن کاری موتور توسط سیال پمپاژ شده انجام می شود. طراحی پمپ های کاملا بسته نیاز به وجود شفت های آب بندی شده ی خارجی را رفع می کنند ( یک مورد اضافی برای نگهداری و منبع پنهانی نشت هوا ).
انتقال حرارت
طول عمر، عملکرد و ظرفیت سردسازی تجهیزات جذبی وابسته ی نگهداری سطوح انتقال گرما عاری از رسوب و لجن می باشد. حتی یک لایه ی نازک رسوب می تواند به میزان قابل توجهی ظرفیت را کاهش دهد. بنابراین مواد شیمیایی موجود در آب برج خنک کننده بسیار مهم است و اگر عمل تصفیه به خوبی انجام نشود می تواند ضمانت نامه ی سازنده را باطل کند.
بهترین راه کار حذف رسوبات انباشته شده استفاده از روش های شیمیایی و حذف لجن ها روش مکانیکی است. این کار معمولاً با باز کردن سرلوله ها و سست کردن مواد انباشته شده توسط یک برس با تار های زبر و سخت انجام می شود. سپس مواد سست شده با شستشو به وسیله ی آب تمیز از لوله ها خارج می شوند.
نگهداری پمپ
وقتی که تکیه گاه های موتور و پمپ فرسوده می شوند یک نوع طراحی اجازه می دهد که بخش های پمپ را بدون خارج کردن محلول لیتیم برمید از دستگاه، تعویض کنید. در مرحله ای اول شیر های دستی را در چرخه ی روغن کاری ببندید، منبع برق را قطع و موتور را باز کنید.آب بندی شفت پمپ از وکیوم دستگاه نگهداری می کند. تعمیرات اساسی پمپ با شارژ کردن دستگاه با نیتروژن و فشار اتمسفر انجام می شود. بعد از تکمیل این مرحله دستگاه تخلیه می شود، اجزاء پمپ برداشته و تعمیر یا تعویض می شوند. دیگر طراحی ها به روند تعویض پیچیده تری احتیاج دارند.
نگهداری پمپ ها با صافی مغناطیسی آغاز می شود که باید هر دو هفته بعد از استارت اولیه و در اواسط فصول گرم آن را پاکسازی کنید. فرسایش شفت های آب بندی شده باید هرسه سال بررسی شوند.
خاموش سازی فصلی
در خاموش سازی فصلی یا طولانی مدت، ممکن است مبرد از اواپراتور به چیلر جذبی منتقل و سبب کاهش سطح مبرد در لوله و ظرف اواپراتور شود. از آنجایی که مبرد برای روغن کاری تکیه گاه های موتور و پمپ به کار برده می شود، هنگام فاز راه اندازی فعالیت روغن کاری باید توسط یک منبع کمکی فراهم شود. هنگامی که بارگیری مبرد از محلول برای راه اندازی ریکاوری شد، احتمالا عملکرد دستگاه به حالت عادی بر می گردد.
این چرخه ی کمکی معمولاً با اتصال آب شهری به اتصالات خارجی لوله های روغن کاری پمپ، فراهم می شود. در همه ی موارد طبق توصیه های سازنده عمل کنید.
چیلر های جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی
بخار
طبیعتاً میزان سرمایش تولید شده توسط بخار اتلافی از یک سیستم تولید همزمان با بخار تولیدی از دیگ برابر است. منابع بخار اتلافی کم فشار ( ۱۴ psig) معمولاً به ۸ تا ۹ کیلوگرم بخار در ساعت برای تولید یک تن تبرید در چیلر جذبی تک مرحله ای احتیاج دارند. این عملکرد در فشار بخار ۵۰ تا ۱۳۰ psig و با استفاده از چیلر جذبی دو مرحله ای ( دو اثره) بهبود می یابد و به ۵.۴ تا ۵.۵ کیلوگرم بخار بر تن تبرید می رسد.
مقادیر بخار در چیلر های جذبی از لحاظ اسم به این صورت زیر درجه بندی می شود:
تک مرحله ای: ۹ psig در فلنج ژنراتور
دو مرحله ای :بخار وردی ۱۱۴ psig
درجه بندی ظرفیت با افت فشار بخار از مقادیر بالا کاهش می یابد. برای مثال ظرفیت دستگاه ۱۰۰ تنی در فشار ۵/۷۸ psig به ۸۴ تن می رسد.
هوای داغ
چیلر های جذبی شعله مستقیم اغلب می توانند برای پذیرفتن هوای داغ یا خروجی از توربین گازی یا موتور اصلاح شوند. عملکرد آن ها در اغلب موارد کاملاٌ به دمای هوا بستگی دارد. هنگامی که ریکاوری حرارت را محاسبه می کنید، به خاطر داشته باشید که حرارت اتلافی خروجی از چیلر جذبی را ۵.۱۹ تا ۴.۲۰ درجه ی سانتیگراد در نظر بگیرید. ( بدین معنی است که چیلر جذبی کل پتانسیل حرارت اتلافی را بازیافت نمی کند.)
برای ریکاوری حرارت گاز خروجی
ظرفیت سردسازی بر تن = m x (Tg – ۳۷۵) / ۴۰,۹۵۰
= m x (Tg – ۳۷۵) x 0.257 ظرفیت گرم سازی (Btu برساعت)
m : جرم جریان توده ای بر حسب پوند برساعت ( ۱ کیلوگرم :۲.۲ پوند )
Tg : دمای گاز هواکش ورودی به چیلر جذبی برحسب فارنهایت ( ۱ سانتیگراد : ۳۳.۸ فارنهایت)
۴۰,۹۵۰ : ضریب تبدیل BTUH به تن، راندمان تبرید، راندمان داخلی و ثابت سرمایش که نشان دهنده ی میانگین حرارت معین گاز است.
۰.۲۷۵ : راندمان داخلی و ثابت گرمایش که نشان دهنده ی میانگین حرارت معین گاز است.
۳۷۵ : مینیمم دمای گاز خروجی از چیلر بر حسب فارنهایت
چیلر جذبی چگونه کار می کند؟
یکی از مهم ترین موارد در صنعت ساختمان سازی توجه به تاسیسات ساختمان است در این میان سیستم تهویه مطبوع در اولویت قرار دارد. تجهیزاتی که برای این امر مورد استفاده قرار می گیرند انواع چیلرهای تراکمی و جذبی هستند که هر یک از آن ها عملکرد خاص خود را دارند. در این مطلب بیشتر می خواهیم بدانیم چیلر جذبی چگونه کار میکند و ساختار آن از چه اجزایی تشکیل شده است.
چیلر جذبی چیست؟
چیلر جذبی که به ابزوربشن چیلر نیز شناخته می شود نوعی سیستم تهویه مطبوع می باشد که اساس عملکرد آن سیکل تبرید جذبی است؛ در این چیلرها برای تولید سرما به جای انرژی الکتریکی از انرژی گرمایی شامل شعله مستقیم گاز، آب داغ و بخار آب داغ استفاده می شود. این تجهیزات با کمک سیستم فن کویل و هواساز سرمایش ایجاد شده را به محیط های ساختمانی و صنعتی وارد می کند.
اجزا و ساختار چیلر جذبی
قبل از اینکه با نحوه عملکرد چیلر جذبی آشنا شویم باید بدانیم از چه اجزایی تشکیل شده است و وظیفه هر یک از این قطعات چیست. مهم ترین قطعاتی که در یک چیلر جذبی به کار رفته به شرح زیر است.
- ژنراتور
- کندانسور یا چگالنده
- جاذب یا ابزوربر
- مبدل حرارتی
- شیر انبساط
- پمپ
- اواپراتور یا تبخیر کننده
آشنایی با سیکل چیلر جذبی
نحوه کار چیلر جذبی مشابه سیکل تبرید تراکمی بخار است و در آن از تجهیزاتی همچون ابزروبر یا جاذب، پمپ و ژنراتور استفاده می کنند؛ در حالی که در تبرید تراکمی بخار دستگاه کمپرسور به کار می رود. در سیکل چیلر جذبی آب یا مبرد مایع از گلوگاه یا دریچه انبساط عبور کرده و به اواپراتور وارد می شود. دقت کنید که قسمت فشار بالای مدار یا کندانسور توسط دریچه انبساط از قسمت فشار پایین مدار چیلر یا همان اواپراتور جدا می شود.
در چیلرهای جذبی بر خلاف چیلرهای تراکمی، کمپرسور وجود ندارد و به همین دلیل در چیلر جذبی مصرف برق کاهش پیدا می کند. البته در چیلرهای جذبی به خصوص در ایران برای تامین حرارت لازم این تجهیزات از مشعل های گاز سوز استفاده می شود که همین امر باعث افزایش مصرف گاز می شود؛ بنابراین ارائه راهکارهایی برای بهینه سازی و کاهش مصرف گاز در هنگام نصب این چیلرها از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین در گذشته در چیلرهای جذبی از آمونیاک به عنوان ماده مبرد و از آب به عنوان سیال جاذب استفاده می کردند و بعد از انجام تحقیقات برای مایع مبرد، آب و برای ماده جاذب، لیتیوم بروماید جایگزین شدند. لیتیوم بروماید همان نمک مایع است که به دلیل قابلیت های خاصی مثل غیر سمی بودن، داشتن قدرت جذب بخار آب به مقدار زیاد، غیر انفجاری بودن و عاری از ترکیبات مضر بودن به عنوان ماده جاذب انتخاب شد.
تجهیزات مورد نیاز برای راه اندازی چیلر جذبی
توجه داشته باشید که برای راه اندازی چیلر جذبی (ابزوربشن) باید از یک منبع حرارتی مناسب استفاده کرد؛ این منابع می تواند شامل موارد زیر باشد که انتخاب هر یک برای کاربرد در چیلرهای جذبی می تواند روی نحوه عملکرد چیلر جذبی تاثیر داشته باشد.
- گرمای اضافه یا دفعی حاصل از یک توربین گاز
- گرمای اگزوز یا آب رادیاتور یک موتور دیزل با کمک یک مبدل حرارتی
- گرمای ناشی از گازهای دودکش کوره ها و بویلرها
- آب گرم یا بخار داغ که در حال اتلاف است
- استفادهاز شعله مستقیم گاز یا گازوییل
چیلر جذبی چگونه کار میکند؟
برای اینکه چیلر جذبی عملکرد خوبی را ارائه دهد نیاز به یک کمپرسور ترموشیمیایی و دو سیال مختلف شامل ماده مبرد و جاذب دارد. نکته مهم در مورد نحوه کار چیلر جذبی این است که ماده جاذب و مبرد به راحتی با هم حل نمی شوند و مل ترکیبی کمی دارند. همان طور که در قسمت سیکل چیلر جذبی گفتیم بخار آب یا آب نقش ماده مبرد و لیتیوم بروماید نقش جاذب را دارند و در این فرآیند مبرد آب توسط لیتیوم بروماید جذب می شود و منجر به ایجاد محلولی از آب و لیتیوم بروماید حاصل می گردد.
برای آشنایی با نحوه عملکرد چیلر جذبی باید مراحل زیر را دنبال کنید.
- مرحله اول – ذخیره ماده مبرد در ماده جاذب
- مرحله دوم- پمپاژ مبرد به مخزن ژنراتور در بالای چیلر از طریق مبدل حرارتی
- مرحله سوم- هدایت گرمای تولید شده به ژنراتور چیلر؛ این گرما می تواند حاصل احتراق سوخت های فسیلی یا گرمای اتلاف شده دستگاه های صنعتی باشد.
- مرحله چهارم – آب طی تبخیر شدن تدریجی به سمت کندانسور هدایت شده و لیتیوم بروماید به بخش پایین چیلر فرو می رود.
- مرحله پنجم – لیتیوم بروماید از طریق یک لوله به مکان اولیه خود (جاذب) بر می گردد.
- مرحله ششم – بخار موجود در کندانسور یا چگالنده از داخل برج خنک کننده عبور می کند و طی آن به دلیل کمتر بودن فشار هوا در لوله برج خنک کننده نسبت به کندانسور باعث می شود بخار مجدد به آب تبدیل شود.
- مرحله هفتم – آب سرد به اوپراتور وارد شده و در نهایت با لیتیوم بروماید در جاذب ترکیب می شود.
نکته: چیلر جذبی برای به کار افتادن پمپ و تولید آب سرد از مقدار کمی برق مصرف می کند و هنگام انجام سیکل گرمایش و سرمایش باعث خروج گرما از ساختمان چیلر می شود.
نگهداری، تعمیر و سرویس دوره ای چیلر جذبی
یکی از موارد مهم در کارکرد و عملکرد مطلوب و طول عمر مفید در چیلرهای جذبی توجه به تعمیر و نگهداری چیلر است؛ اگر کوچکترین کم کاری در نگهداری این دستگاه صورت گیرد می تواند منجر به ایجاد مشکلات جبران ناپذیری شود.
کریستالیزاسیون یکی از رایج ترین مشکلات ایجاد شده در چیلرهای جذبی به شمار می رود؛ علت این مسئله کریستاله شدن ماده جاذب است. هنگامی که ماده جاذب بیش از حد مجاز غلیظ شود به صورت کریستال در می آید و باعث مسدود شدن لوله ها و مجاری عبوری می شود.
در مورد تعمیر و نگهداری چیلرها توجه به مواردی شامل کنترل جریان، دمای آب برج خنک کننده، عملکرد پمپ سولوشن، پمپ مبرد و دمای منبع گرمایی چیلر نیز اهمیت ویژه ای دارد. برای اینکه چیلر عملکرد خوبی داشته باشد باید در مدار چیلر حتما سختیگیر آب جبرانی برج خنک کننده قرار داده شود؛ در صورت بی توجهی به این موضوع آبی که از برج خنک کننده به چیلر وارد می شود سختی بالایی خواهد داشت که منجر به مسدود شدن کندانسور شده و در نتیجه سطح تبادل حرارتی کاهش می یابد.
به طور کلی انجام سرویس های دوره ای منظم و توجه به نکات نگهداری و تعمیرات به موقع چیلرها می تواند روی عمر مفید و کارایی چیلرها و همچنین کاهش مصرف برق این دستگاه ها تاثیر بسیار زیادی داشته باشد. هنگامی که در ابتدا و فصل گرما بازدیدها و سرویس دوره ای انجام شود می توان مشکلات موجود در چیلر را عیب یابی کرد و قبل از بروز خرابی های جدی اقدامات لازم را انجام داد.
در چیلرهای صنعتی موضوع نگهداری و تعمیرات اهمیت بیشتری دارد؛ زیرا این چیلرها حساسیت بالاتری دارند و به دلیل ساعت کاری زیاد، بیشتر دچار استهلاک می شوند. برای نگهداری و سرویس دوره ای چیلرهای صنعتی باید قطعات یدکی و کارشناسان و تکنسین های سیستم های گرمایشی و سرمایشی در دسترس باشند.
جمع بندی
همان طور که در مقاله اشاره شد اساس کار چیلر تراکمی با چیلر جذبی به علت وجود کمپرسور در چیلرهای تراکمی متفاوت است. ما در این مقاله به صورت مفصل به این سوال که چیلر جذبی چگونه کار میکند پاسخ دادیم.
کلینیک انرژی ساختمان ارائه دهنده خدمات حرفه ای پشتیبانی و نگهداری تاسیسات موتورخانه، بازسازی و نوسازی موتورخانه؛ سرویس و نگهداری استخر و … است. برای دریافت مشاوره و راهنمایی با کارشناسان ما تماس بگیرید.
۰ Comments