یکی از بارزترین ویژگی‌هایی که هنگام انتخاب و خرید یک ساختمان باید به آن توجه کرد میزان امنیت و ایمنی سازه آن است. البته امروزه سطح ایمنی ساختمان‌ها بسیار با توجه به اجرای مقررات ملی ساختمان ارتقا یافته است. اما همچنان مواردی وجود دارد که میزان سطح امنیت و ایمنی سازه در حد استاندارد نیست و ممکن است در صورت وقوع حوادث غیرمترقبه همچون زلزله، سیل، طوفان، آتش‌سوزی و غیره خسارات جبران‌ناپذیری مالی و جانی به ساکنان این ساختمان‌ها وارد شود. از این رو در این مطلب قصد داریم شما را با الزامات رعایت ایمنی تاسیسات ساختمان و نحوه تأمین آن اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. پس با ما تا انتهای این مطلب همراه شوید.
اهمیت رعایت ایمنی ساختمان
ایمنی ساختمان یکی از مهمترین بخش‌های ساخت و سازها به شمار می‌آید و باید با استفاده از بهترین تجهیزات و با بالاترین سطح دانش در این زمینه جان افرادی را نجات داد. از جمله حوادثی که می‌تواند میزان ایمنی هر ساختمانی را تهدید کند، وقوع حوادث غیرمترقبه‌ای همچون زلزله، سیل، طوفان و غیره است که می‌تواند امنیت افرادی که در آن ساختمان‌ها تردد می‌کنند را تهدید کند. بنابراین عدم رعایت اصول ایمنی در ساختمان و همچنین عدم نگهداری تاسیسات ساختمان می‌تواند در هر زمان و شرایطی جان افراد ساکن در یک ساختمان را به خطر بیندازد.
منظور از ایجاد ایمنی در ساختمان چیست؟
منظور از ایجاد ایمنی ساختمان این است که با فراهم کردن یک سری امکانات و تجهیزات با رعایت تمام ضوابط قانونی ضریب امنیت یک محیط را ارتقا داد. در این رابطه ایمنی آسانسورها، سقف و کف، سازه اصلی ساختمان، پله‌ها و غیره باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین استانداردهای مورد نیاز برای ارتقای امنیت و ایمنی ساختمان نیز باید طبق مقررات موجود رعایت شود. در کنار این موارد، توجه به نگهداری تاسیسات ساختمان مانند سیستم‌های برقی، لوله‌کشی، و تجهیزات موتورخانه برای جلوگیری از بروز مشکلات و افزایش سطح ایمنی ساختمان ضروری است.
نحوه ارزیابی ایمنی ساختمان
ارزیابی میزان ایمنی یک ساختمان بر اساس فاکتورهای مختلفی مورد بررسی قرار می‌گیرد که از مهمترین موارد آن می‌توان به ارزیابی میزان استحکام سازه ساختمان، بررسی عملکرد سیستم حفاظت در برابر آتش‌سوزی، ارزیابی نحوه عملکرد سیستم‌های مربوط به آسانسور، درب‌های اتوماتیک، پله‌ها و راه‌های اضطراری و غیره اشاره کرد.
امروزه مجموعه‌ای از استانداردهای جهانی تعیین شده است که طبق آنها می‌توان به میزان ایمنی ساختمان تا حدودی دست یافت. بنابراین ارزیابی ایمنی یک ساختمان باید به صورت دوره‌ای توسط سازمان آتش‌نشانی انجام شود. همچنین در رابطه با اطلاع از میزان مقاومت سازه ساختمان و سطح اصول ایمنی بکار رفته در آن می‌توان از متخصصان و مهندسان ناظر و فعال در این زمینه کمک گرفت. به طور مثال جهت ارزیابی ایمنی یک ساختمان در مقابل حوادث غیرمترقبه‌ای همچون زلزله، میزان فاصله ساختمان از گسل‌ها و همچنین در بحث سیل و طوفان میزان فاصله آن از سطح دریا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
خدمات پشتیبانی و نگهداری تاسیسات ساختمان
نحوه تأمین ایمنی ساختمان در برابر زلزله
کشور ما یکی از مناطق زلزله‌خیز است که همواره این نوع حوادث غیرمترقبه جان مردم را به خطر می‌اندازد. بنابراین حفظ ایمنی و استحکام ساختمان‌ها در این زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بر این اساس استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های استاندارد در ساخت و سازها می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش مرگ و میر افراد بر اثر زلزله داشته باشد.
در این بین سازه ساختمان‌هایی که از بلوک آجری یا بلوک بدون سیم ساخته شده‌اند بیش از همه در مناطق زلزله‌خیز خطرناک هستند. در این نوع سازها وزن سقف به صورت مستقیم بر روی دیوارهای آجری است که به صورت یکنواخت روی هم با ملات چیده شده‌اند و با کمترین ارتعاشی امکان ریزش آنها وجود دارد. امروزه روش‌های بسیاری جهت استفاده از مصالح ساختمانی با ضریب ایمنی بالا طراحی شده است که بکارگیری آنها بیش از همه جهت ارتقای امنیت و ایمنی و سازه مربوط به آن ضروری است.
نحوه تأمین ایمنی ساختمان در برابر آتش‌سوزی
یکی دیگر از حوادثی که می‌تواند ایمنی و محل زندگی افراد را تهدید کند، آتش‌سوزی و حریق است؛ به خصوص در بخش موتورخانه ساختمان که احتمال آتش سوزی آن بیشتر از قسمت های دیگر ساختمان است. ازینرو باید تعمیر و نگهداری موتورخانه و سرویس یا تعویض اجزای آن به خصوص تعمیرات چیلر را نیز جدی گرفت.
در کنار این موضوع، بهینه‌سازی مصرف گاز موتورخانه یکی از اقدامات مهمی است که علاوه بر کاهش خطرات ناشی از نشت گاز یا عملکرد نامناسب تجهیزات، می‌تواند به صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی کمک کند. تنظیم مشعل‌ها، عایق‌بندی لوله‌ها و بررسی منظم تجهیزات از جمله اقداماتی است که می‌تواند بازدهی سیستم گرمایشی را بهبود بخشد و خطرات را به حداقل برساند.
در این رابطه همواره شاهد هستیم که بسیاری از ساختمان‌های قدیمی به دلیل داشتن سیم‌کشی فرسوده و آسیب‌دیده برق به صورت ناگهانی دچار حریق می‌شوند. به همین دلیل جهت رعایت اصول ایمنی در ساختمان مربوط به کابل‌های برق یکی از اقدامات مهم و ضروری بررسی سیستم الکتریکی و شبکه برق ساختمان توسط افراد متخصص به صورت دوره‌ای است.
لازم به ذکر است، یکی از ساده‌ترین و امن‌ترین اقداماتی که می‌توان برای افزایش سطح ایمنی هر ساختمانی انجام داد، نصب سیستم اطفا حریق در هر یک از اتاق‌ها و راهرو‌هاست که امروزه در بسیاری از آپارتمان‌های و ساختمان‌های تازه ساز با کاربری‌های متفاوت عملیاتی می‌شود. این سیستم‌ها به انتشار دود هنگام بروز آتش‌سوزی حساس هستند و در صورت بروز مشکل به سرعت هشدار می‌دهد. البته عملکرد این سیستم‌ها باید به صورت دوره‌ای بررسی شوند و هر ۱۰ سال یکبار دستگاه آن تعویض شوند.
از دیگر اقداماتی که می‌توان از بروز حوادث آتش‌سوزی ناگهانی جلوگیری کرد این است که هنگام خروج از منزل تمام وسایل برقی غیرضروری را از پریز جدا کنید و همچنین از خاموش بودن شعله گازها مطمئن شوید.
طبق اصول ایمنی در ساختمان جهت جلوگیری از آتش سوزی‌های بزرگ باید نصب کپسول آتش‌نشانی یا کپسول اطفای حریق در محیط منزل و ساختمان خود در اولویت قرار دهید و همچنین نحوه استفاده از آن را نیز فرا بگیرید.
پیشنهاد می کنیم این مطلب را نیز بخوانید: اهمیت شناخت سیستم‌های مدیریت ساختمان
لزوم مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر سیل
ایران کشوری است که به لحاظ موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های اقلیمی همواره در معرض بلایایی طبیعی متعددی قرار می‌گیرد. یکی از مخرب‌ترین نوع این بلاها، سیل است و همواره سازهای غیراستاندار و فرسوده در برابر این نوع حوادث ایمنی لازم را نداشت و خسارات بسیاری را به همراه داشته است. از این رو مقاوم‌سازی سازه ساختمان‌های فرسوده بهترین اقدام جهت ارتقای ایمنی ساختمان در برابر سیل است. پس مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر سیل ضرورت انکارناپذیری است که نباید آن را نادیده گرفت. در این رابطه لازم است که پی و فونداسیون ساختمان‌ها از استحکام لازم برخوردار باشد. از دیگر مهمترین اقدامات می‌توان به ضدآب کردن کف ساختمان، بالاتر بردن سطح ساختمان از سطح زمین، عدم ساخت خانه در مناطق سیل‌خیر، نصب درب‌های غیرقابل نفوذ بودن آب و غیره اشاره کرد.
جمع‌بندی
همانطور که گفته شد، رعایت اصولی ایمنی می‌تواند تا حد قابل توجهی زمینه آرامش روانی افراد را در برابر حوادث غیرمترقبه تأمین کند. بنابراین جهت حفظ جان و امنیت خود و سایر اعضای خانواده و ساکنان هر ساختمان لازم است که اقداماتی که در رابطه با ارتقای امنیت زندگی در برابر آتش‌سوزی انجام شود. البته میزان ایمنی سازه ساختمان نیز باید توسط پیمانکاران و ناظران مربوطه مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
ما در کلینیک انرژی ساختمان بخشی از این ایمنی را برای شما در حوزه نگهداری و بازسازی موتورخانه های قدیمی؛ تعمیر و نگهداری انواع چیلر مانند چیلر تراکمی و چیلر جذبی و … فراهم می کنیم. فقط کافیست که با کارشناسان ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
۱. چگونه می‌توان از آسیب‌های ناشی از زلزله در ساختمان‌های قدیمی جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از آسیب‌های زلزله، مقاوم‌سازی سازه‌ها از جمله تقویت ستون‌ها، دیوارها و فونداسیون‌ها ضروری است. استفاده از مصالح مقاوم‌تر و نصب سیستم‌های جذب لرزش نیز می‌تواند موثر باشد.
۲. آیا بهینه‌سازی مصرف انرژی در موتورخانه تنها به مصرف گاز محدود می‌شود؟
نه، بهینه‌سازی مصرف انرژی شامل بهینه‌سازی مصرف گاز، برق و سایر منابع انرژی است. استفاده از سیستم‌های هوشمند، عایق‌بندی مناسب و بررسی دوره‌ای تجهیزات از راه‌های موثر در این زمینه است.
۳. چگونه می‌توان ایمنی ساختمان را در برابر خطرات غیرمترقبه مانند طوفان یا سیل بهبود داد؟
برای طوفان، تقویت پنجره‌ها و سقف‌ها ضروری است. برای سیل، بالا بردن سطح ساختمان، نصب دیوارهای ضدآب و تقویت فونداسیون‌ها کمک‌کننده است.
