سیستم گرمایش مرکزی ساختمان یکی مهم‌ترین ارکان هر ساختمانی است. برای گرمایش ساختمان نیاز به سیستمی داریم که حرارت را در نقطه‌ای تولید کرده، به واحد‌ها انتقال داده و سپس توزیع نماییم.

گرمای مورد نیاز توسط مشعل ها تولید میگردد. از انواع مشعل میتوان به مشعل های گازسوز، گازوییل سوز و دوگانه سوز اشاره نمود. در بخش تهویه مطبوع شامل خانگی، تجاری و اداری ، مشعل ها عمده ترین مصرف کننده ی سوخت در هر ساختمانی هستند. انجام تنظیمات (آنالیز محصولات احتراق و تنظیم آنها با دستگاه آنالایزر) و سرویس های منظم دوره ای باعث کاهش چشمگیر مصرف گاز در مشعل ها میشود. بطور مثال، در پروژه یاس قیطریه پس از انجام تنظیمات مورد نیاز مشعل، مصرف روزانه ی گاز ساختمان از ۱۲۵ متر مکعب در هر روز به ۹۰ متر مکعب در هر روز کاهش پیدا کرد.

                                                                                   نقشه برش خورده یک دستگاه مشعل موتورخانه – ساخت کشور آلمان

گرمای تولیدی از مشعل جذب دیگ میشود. دیگ ها بطور کلی به دو نوع چدنی و فولادی تقسیم میشوند.به عنوان یک قاعده ی کلی میتوان گفت در زیربناهای پایین معمولا از دیگ های چدنی و در زیربناهای بالا و همچنین در تهویه مطبوع صنعتی، از دیگ های فولادی استفاده میشود. برای بهینه کردن مصرف انرژی در دیگ ها نیز راهکارهایی وجود دارد که تیم نگهداری تاسیسات ساختمان بایستی به آنها توجه نماید. یکی از آنها دمای دودکش است. چنانچه دمای دودکش دیگ بیش از حد بالا رود، نشان دهنده آن است که بجای انتقال حرارت گاز مصرفی به بدنه دیگ، حرارت آن از طریق دودکش به بیرون منتقل و به هدر میرود. از دیگر نکات مهم در این خصوص زاویه برخورد شعله به بدنه دیگ است که هم در عمر دیگ و هم در میزان مصرف انرژی تاثیر بسزایی دارد. در مقاله ای جداگانه به روش های موثر در کاهش مصرف انرژی در بویلرها خواهیم پرداخت. در زبان انگلیسی به دیگ، بویلر(boiler) میگویند.

بیشتر بدانید: تاسیسات ساختمان چیست؟

                                                                 تصویر برش خورده یک دستگاه دیگ فولادی

گرمای تولید شده ، توسط سیستم لوله کشی و پمپ ها به واحد ها منتقل میشوند. پمپ ها بر اساس مجموع نیاز گرمایی واحد ها ، طول مسیر و برخی پارامترهای دیگر، توسط مهندسین تاسیسات انتخاب میشوند. انتخاب صحیح پمپ ها نیز تاثیر قابل توجهی در میزان مصرف انرژی دارد. زیاد بودن دبی، اختلاف دمای طراحی را از بین برده و باعث افزایش ساعت کارکرد تجهیزات، در نتیجه افزایش استهلاک و مصرف انرژی آنها میگردد. نکته ی دیگری که حایز اهمیت است این است که پمپ پس از نصب بر روی سیستم بایستی مطابق نیازهای آن ساختمان تنظیم شوند که این کار با در نظر گرفتن دمای رفت و برگشت صورت میپذیرد. متاسفانه در اغلب پروژه ها بدلیل عدم توجه و یا دانش کافی در این خصوص، مشاهده میشود که شیرهای سوزنی یا پروانه ای دهش پمپ ها، که برای تنظیم دبی در نظر گرفته شده اند، تماما  و بصورت صد در صد باز هستند. که این عدم تنظیم اولا باعث افزایش مصرف انرژی الکتریکی در الکتروموتور میشود، ثانیا مازاد دبی، باعث افزایش مصرف سوخت میشود.

                                                                                  تصویر یک دستگاه الکتروپمپ زمینی موتورخانه

                                                  تصویر یک دستگاه پمپ خطی موتورخانه

به مجموعه ی اقداماتی که در خصوص تنظیم و بالانس سیستم تاسیسات مکانیکی ساختمان انجام میشود در اصطلاح تی-ای-بی (T-A-B) گفته میشود که مخفف Testing-Adjusting-Balancing است. مطابق استاندارد انجمن مهندسین مکانیک آمریکا Ashrae این اقدامات بایستی در تمامی ساختمانها پس از اتمام مراحل اجرا و راه اندازی صورت پذیرد.

و نهایتا به عنوان آخرین جزء سیستم گرمایش مرکزی ساختمان بایستی به دستگاه های توزیع حرارت اشاره نماییم. این دستگاه ها بطور عمده شامل رادیاتورها، فن کویل ها و هواسازها میشوند. وظیفه آنها توزیع حرارت تولید شده در دیگ در داخل واحدهاست. در مورد سیستم رادیاتور – که به آن شوفاژ نیز میگویند، ذکر این نکته ضروری است که این سیستم تک فصلی است. بدین معنا که رادیاتور توانایی خنک کردن محیط و یا ارتباط به چیلر را دارا نیست. جالب است بدانیدشوفاژ (Chauffage) کلمه ای فرانسوی است و همزمان با ورود اولین سیستم های حرارت مرکزی به ایران ، وارد زبان فارسی شده است.

                                                                   رادیاتور همراه با شیر ترموستاتیکی

برای کنترل گرمای انتقال یافته توسط رادیاتور از شیرهای ترموستاتیک، برای کنترل گرمای انتقال یافته توسط فن کویل از تغییر دور یا خاموش و روشن کردن فن و/یا نصب شیر دو یا سه راهه تدریجی و برای کنترل گرمای انتقال یافته توسط هواساز از شیرهای سه راهه موتوری استفاده میگردد.

نصب تجهیزات کنترلی مورد اشاره تاثیر قابل توجهی در بهینه سازی و کاهش مصرف انرژی ساختمان خواهد داشت.

کلینیک انرژی ساختمان ارائه دهنده خدمات حرفه ای پشتیبانی و نگهداری موتورخانه ساختمان، تعمیر و نگه داری تاسیسات استخر، بازسازی موتورخانه و … است. برای دریافت مشاوره با کارشناسان ما تماس بگیرید.