با رسیدن فصل بهار، هوا رو به گرم‌تر شدن می‌رود و در موتورخانه ها و سیستم های تاسیسات ساختمان ها کم‌کم سیستم‌های گرمایشی خانه‌ها جای خود را به سیستم‌های خنک‌کننده و تهویه مطبوع می‌دهند. اگر نگوییم بزرگ‌ترین مشکل، بدون اغراق یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که هر خانه و خانواده‌ای با گرم‌ شدن هوا با آن سروکار دارد، تهویه مناسب خانه است. مشکلی که برخلاف تصور عموم، تنها با روش‌های سنتی چون نصب کولرهای آبی یا گازی برطرف نمی‌شود و نیازمند توجه به فاکتورهای بیشتری چون شرایط جغرافیایی خانه، ساختار آن، شرایط جوی منطقه و … دارد. مضاف بر اینکه استفاده مطلق و همیشگی از کولرها، علاوه بر مصرف بسیار بالای انرژی برق، گاز و آب، باعث افزایش نجومی هزینه‌های قبوض یک خانه می‌شود.

روش‌هایی برای تهویه مناسب خانه

می‌توان گفت فراهم آوردن تهویه مناسب خانه به روش طبیعی، یکی از ارزان‌ترین روش‌ها برای خنک نگه داشتن آن است. در شرایطی که از تولید منبع گرمای اضافه در داخل منزل اجتناب کنید، این روش مثمر ثمر واقع خواهد شد. گاه در خانه‌هایی با مساحت کمتر، تهویه طبیعی برای خنک نگه داشتن منزل کفایت می‌کند. اگرچه برخی صاحبان خانه‌های بزرگ‌تر ترجیح می‌دهند که از وسایل الکتریکی خنک‌کننده موضعی مانند فن کویل های سقفی یا زمینی و یا کولرهای گازی برای قسمت‌های گرم‌تر منزل خود استفاده کنند.

نکته‌ی دیگری که باید در استفاده از سیستم‌های مختلف تهویه مناسب خانه به آن توجه کرد، توجه به آب‌وهوا و شرایط جوی محیط اطراف خانه است. برای مثال در مناطقی مانند شمال ایران که تفاوت دمای شبانه‌روز اندک و هوا معمولا گرم است و رطوبت آن به بالای ۶۰%می‌رسد، نصب سیستم‌های سرمایشی داخل منزل چون کولر آبی، تقریبا بی‌فایده است و تاثیر چندانی در خنکی آنجا نخواهد داشت. در عوض در خانه‌های این مناطق، عایق کردن سقف اتاق زیر شیروانی منازل، از ورود هوای مرطوب و گرم به داخل آن جلوگیری کرده و باعث حفظ انرژی می‌شود. در خانه‌های این مناطق، استفاده از پنکه‌های سقفی نیز توصیه می‌شود.

در مناطق گرم و خشک مانند نواحی مرکزی ایران اما شرایط متفاوت است. منظور از مناطق گرم و خشک، محل‌هایی است که دمای هوا در فصول گرم سال به بالای ۳۰ و رطوبت هوا نیز به کمتر از ۵۵%  می‌رسد. برای داشتن تهویه متناسب، اساسا خانه‌های این مناطق باید ویژگی‌های معمارانه مخصوص به اقلیم گرم و خشک را از ابتدا داشته باشند.

یکی از بهترین کارکردها برای تهویه مناسب خانه در مناطق این اقلیم، ایجاد محیطی مناسب برای چرخش و گردش جریان هوا است. از بادگیرها، که از شاهکارهای معماری ایرانی هستند، میتوان به عنوان نمونه ای منحصر بفرد در این زمینه یاد کرد.

روش مدرن دیگری نیز به وجود آمده که تقریبا در همه‌ی اقلیم‌ها و انواع مختلف آب‌وهوایی، قابل اجرا است، سیستم‌های خنک‌کننده منفعل و یا پسیو نام دارد. به صورت خلاصه می‌توان در تعریف این سیستم‌ها گفت این یک سیستم طراحی پیشگیرانه برای ساختمان‌های مدرن است که با کنترل افزایش حرارت و اتلاف آن در یک مجتمع عمل می‌کند. در این روش از تکنیک‌هایی چون عایق‌سازی سقف یا کف، اصلاح الگو‌های رفتاری، شیوه طراحی ساختمان، انواع تهویه (توده‌ای، متقابل و …)، استفاده می‌شود.

در قسمت دوم این مقاله به بررسی اصول گرمایش و سرمایش و درک نقش هدایت جریان هوا، تهویه، ارزش حرارتی و … خواهیم پرداخت.

اجتناب از ایجاد گرما در خانه

شاید بارها این جمله را شنیده باشید که در فصل گرم، باید مانع ورود گرمای اضافه به داخل خانه شوید. اما مساله اینجا است که در این رابطه اطلاعات دقیقی در دست ندارید. در ادامه به معرفی چند روش برای جلوگیری از ایجاد گرمای بیشتر در منازل جهت کاهش مصرف انرژی خواهیم پرداخت.

گام اول: برنامه‌ریزی

برای رسیدن به این هدف، قدم اول، برنامه‌ریزی یا داشتن یک نقشه است. نقشه‌ای که شامل فضاسازی محوطه اطراف خانه با سایبان یا درخت، زدن رنگ روشن به سقف خانه برای بازتاب نور خورشید و گرما، ایزوله کردن سقف، استفاده از صفحه‌های مانع تابشی و … می‌باشد.

گام دوم: جلوگیری از ورود گرما

در روزهای گرم سال، زمانی که دمای بیرون خانه بیشتر از دمای داخل آن است، اکیدا توصیه می‌شود که تمامی پنجره‌ها و درهایی که به بیرون راه دارند را، ببندید. همچنین برای تمامی پنجره‌ها سایبان بگذارید. این کار نه تنها از تابش مستقیم نور خورشید به داخل خانه جلوگیری می‌کند، بلکه مانند یک مانع گرمایشی نیز برای منزل شما عمل می‌کند.

گام سوم: کاهش آشپزی با اجاق

پخت‌وپز می‌تواند یه یکی از منابع اصلی تولید گرما در خانه بدل شود. بنابراین در روزهای گرم سال، ترجیحا با اجاق و فر آشپزی نکنید. بجای آن از اجاق گاز روی میزی یا بهتر از آن، از ماکروویو برای آشپزی استفاده کنید. در صورتی که ناچار به استفاده از اجاق یا فر نیز شدید، توصیه می‌شود که در این شرایط، حتما از هود یا هواکش استفاده کنید. این کار به خروج هوای گرم از خانه‌ی شما کمک می‌کند. البته در صورتی که امکان پخت‌وپز را کاملا بیرون از خانه در تراس یا بام (گریل کردن و …) را دارید، با یک تیر دو نشان بزنید و هم یک پیک‌نیک کوچک راه بیاندازید و هم خانه‌ی خود را کاملا خنک نگه دارید.

گام چهارم: نصب تهویه

فرقی نمی‌کند که کجای خانه باشد، در هر قسمتی از خانه که آثار آب گرم، رطوبت و متعقبا هوای گرم باشد، نصب دریچه تهویه، یکی از امور واجب آنجا است. برای مثال محیط‌های حمام یا اتاق شستشو (محیط اطراف ماشین لباس‌شویی) مستعد تولید گرما هستند. بنابراین با نصب فن یا دریچه هوا، از ورود گرما و رطوبت به داخل منزل خود جلوگیری کنید.

گام پنجم: تهویه چرخشی

تهویه چرخشی به معنی به گردش در آوردن جریان هوای داخل یک محیط می‌باشد که به انواع طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شود. پنجره و پنکه از مثال‌های این دو نوع تهویه هستند. با استفاده از هرکدام از این دو و همچنین مصرف برق بسیار پایین، می‌توانید هوا را در داخل منزل به جریان بیاندازید و به زودی احساس خنکی کنید!

گام ششم: اجتناب از انواع وسایل گرمازا

مواردی که پیش‌تر گفته شد، موارد نسبتا بدیهی‌ای بودند، که رعایت آنها در فصل‌های گرم، از جمله کارهای لازم و واجب تلقی می‌شود. در کنار اینها اما وسایل دیگری نیز هستند که کاهش استفاده از آنها باعث پایین ماندن دمای محیط در روزهای گرم می‌شود. ماشین ظرفشویی، تلویزیون بخصوص از انواع قدیمی تر و سیستم صوتی، حالت‌دهنده‌های الکتریکی مو مثل بابلیس یا اتو، لامپ‌های پرمصرف و … نمونه‌هایی از این وسایل هستند.

جمع بندی

با رعایت نکاتی که در این مقاله به آنها اشاره شد، میتوان با جلوگیری از ورورد گرما به منزل یا محل کار و در مرحله ی بعد با تولید گرمای کمتر ، اولا از هوای خنک تر لذت برد. ثانیا با ورود گرمای کمتر ، تجهیزات موتورخانه و تاسیسات مرکزی ساختمان نیز کمتر کار میکنند. در این حالت :

اولا ) بدلیل کمتر کار کردن تجهیزاتی مانند چیلر جذبی یا تراکمی ، فن برج خنک کن و سایر تجهیزات مربوطه در موتورخانه و تاسیسات ساختمان، ساعت کار آنها در طی شبانه روز کاهش می یابد. این یعنی خرابی کمتر، استهلاک کمتر، هزینه تعمیرات کمتر ، تعمیر و نگهداری آسان تر ، مصرف برق و گاز کمتر و قبوض ارزان تر.

بیشتر بدانید: سرویس چیلر جذبی

ثانیا ) خواسته یا ناخواسته در جهت کاهش تولید گازهای گلخانه ای و حفظ محیط زیست و منابع انرژی اطرافمان گام برداشته ایم. که این مورد یکی از اهداف و افتخارات کلینیک انرژی ساختمان بوده و هست. ما تا کنون با خدمات بهینه سازی و کاهش مصرف گازمان توانسته ایم از هدر رفت بیش از دو و نیم میلیون متر مکعب گاز به ارزش بیش از یک میلیارد تومان جلوگیری نماییم.

کلینیک انرژی ساختمان ارائه دهنده خدمات پشتیبانی و نگهداری تاسیسات ساختمان، بازسازی موتورخانه برای مشاوره با کارشناسان ما تماس بگیرید.