مقدمه

یکی از بهترین دستگاه‌ها برای تهویه مطبوع، چیلرها هستند. چیلرها به دو دسته چیلر جذبی و چیلر تراکمی تقسیم‌بندی می‌شوند. هرکدام از این دو نوع چیلر برای کاربرد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تفاوت بین چیلر جذبی و تراکمی در نوع انرژی مصرفی برای تولید سرما است.

چیلرهای جذبی از جمله فناوری‌های بسیار مهم و موثر در دنیای خنک‌کننده‌ها به شمار می آیند که برای تولید سرما از حرارت استفاده می‌کنند. چیلرهای جذبی با گرفتن حرارت آب داغ درون خود، آن را خنک کرده و با عبور آب خنک در لوله‌ها، موجب خنک‌سازی محیط خواهد شد. این سیستم‌ها، با بهره‌گیری از فرآیند جذب حرارت و تبادل حرارت با مواد جاذب، برای خنک کردن فضاها یا سیستم‌های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. جالب است بدانید که چیلرهای جذبی از کمپرسورهای الکتریکی بهره ‌نمی برند، بلکه از فرآیندهای شیمیایی برای جذب و دفع حرارت استفاده می کنند که این امر منجر به کاهش مصرف انرژی و کاهش هزینه‌های عملیاتی می شود.

از طرفی دیگر، استفاده از مواد جاذب مانند لیتیم بروماید، به این سیستم‌ها امکان می دهد که عملکردی کارآمد و قابل اعتماد را ارائه دهند که از آن به منظور بهینه‌سازی عملکرد سیستم‌های خنک‌کننده استفاده می شود. برای به کارگیری از چیلرهای جذبی در ساختمان‌ها و مراکز اداری و صنعتی، ابتدا باید با نحوه راه‌اندازی چیلر جذبی آشنایی کامل داشته و خاموش و روشن کردن چیلر را به‌طور اصولی انجام دهند؛ همچنین به یاد داشت باشد که نگهداری و تعمیرات چیلرها در طول عمرشان تاثیر بسزایی دارد. در این مقاله نحوه راه‌اندازی و خاموش و روشن کردن چیلر جذبی و همچنین طرز کار چیلرهای جذبی مورد بررسی قرار می‌گیرد. با ما همراه باشید.

در ذهن بسیاری از مردم معمولا این سوال‌ها در مورد تهویه مطبوع نقش می‌بندد که چیلر چیست؟، چند نوع چیلر داریم؟ و تفاوت چیلر جذبی و تراکمی چیست؟ چیلرها در واقع هوای گرم را می‌گیرند، آن را به فضایی دیگر انتقال می‌دهند تا هوایی مطبوع و خنک در محیط ایجاد شود. در این مطلب سعی می‌شود، تفاوت اصلی چیلرهای جذبی و تراکمی بیان گردد.

 

---

ارائه خدمات حرفه ای پشتیبانی و نگهداری تاسیسات ساختمان

---

چیلر جذبی چیست؟

در پاسخ به سوال چیلر جذبی چیست باید گفت چیلر جذبی یک نوع سیستم خنک‌کننده است که از طریق جذب حرارت و استفاده از مواد جاذب به جای کمپرسورهای الکتریکی کار می کند. چیلر جذبی از فرآیندی استفاده می کند که در آن آب به عنوان مبرد و ماده‌ای مانند لیتیم بروماید به عنوان جاذب عمل می کنند. چیلر جذبی می تواند به کاهش مصرف انرژی و کاهش هزینه‌های عملیاتی کمک کند.

ضریب عملکرد چیلر چیست؟

ضریب عملکرد یا همان COP در واقع نسبت توان خروجی دستگاه به میزان انرژی مصرف شده کمپرسور است. برای تعیین بازده دستگاه‌های مبرد و گرمایشی سیکل تبرید مانند چیلر، GHP، VRF، کولرهای گازی و غیره از آن استفاده می‌شود. ضریب عملکرد بر حسب درصد بیان می‌شود و مقداری بالای ۱۰۰ درصد دارد.

اگر می‌خواهید بدانید که چیلر جذبی بهتر است یا تراکمی ؟ چیلری که ضریب عملکرد آن از ۱۰۰ درصد کمتر باشد، قطعا به درستی کار نمی‌کند. زمانی که ضریب عملکرد دستگاه از ۱۰۰ درصد بیشتر شود به این معناست که دستگاه توانسته است کار را تماما به گرما تبدیل کند. تبدیل کار به گرما یعنی اینکه دستگاه با صرف انرژی، کار می‌کند و گرما را از فضای مورد نظر گرفته و به محیط دیگر منتقل می‌کند. پس در صورتی که این شاخص از ۱۰۰ درصد بیشتر باشد، مصرف انرژی نیز کاهش می‌یابد. کارشناسان تعمیر و نگهداری چیلر مقدار معمول این شاخص را بین ۳/۲ تا ۷ یا براساس درصد، بین ۲۳۰ تا ۷۰۰ درصد بیان کرده‌اند.

مقایسه ضریب عملکرد چیلرهای جذبی و تراکمی

مقایسه چیلر تراکمی و جذبی نشان می‌دهد که ضریب عملکرد این دو دستگاه براساس انرژی مصرفی تفاوت دارد. منبع انرژی چیلر جذبی مبتنی بر گاز طبیعی است و چیلر تراکمی با انرژی برق کار می‌کند. پس می‌توان نتیجه گرفت که ضریب عملکرد چیلرهای جذبی نسبت به تراکمی کمتر است. پس این شاخص مهم تفاوت اصلی چیلرهای جذبی و تراکمی را نشان می‌دهد.
پس اگر با این پرسش مواجه شدید که نتیجه مقایسه دو چیلر چیست؟ پاسخ دهید که بررسی ضریب عملکرد نشان می‌دهد که چیلر تراکمی نسبت به نوع جذبی بهتر است. زیرا همان‌گونه که قبلا بیان شد، هر چقدر مقدار این شاخص بیشتر باشد، مصرف انرژی پایین‌تر است، اما راندمان کاری بهتر است. پس در پاسخ به این پرسش که چیلر جذبی بهتر است یا تراکمی ؟ خواهیم گفت که چیلرهای جذبی در صورتی بهتر هستند که هزینه مصرف انرژی‌شان حدود یک چهارم مصرف انرژی نوع تراکمی باشد. اگر این مقدار مقدور نبود، استفاده از چیلرهای جذبی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست.

 

انواع چیلر جذبی

انواع چیلر جذبی بر اساس نوع منبع حرارت و ماده جاذب به دسته‌های مختلفی تقسیم می شوند. از انواع چیلر جذبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. چیلرهای جذبی بخار: چیلرهای جذبی بخار یکی از انواع چیلرهای جذبی هستند که از بخار به عنوان منبع حرارت برای فرآیند تبخیر و جذب استفاده می کنند. چیلرهای جذبی بخار به طور معمول در مکان‌هایی استفاده می شوند که بخار به وفور در دسترس است، مانند نیروگاه‌ها و کارخانه‌های صنعتی. چیلرهای جذبی بخار به دلیل کارایی بالا و کاهش هزینه‌های انرژی بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند.
2. چیلرهای جذبی آبی: این نوع چیلرها از آب به عنوان منبع حرارت برای فرآیند تبخیر و جذب استفاده می کنند. آب به عنوان یک ماده مناسب برای جذب حرارت استفاده می شود و این نوع چیلرها به طور گسترده در سیستم‌های خنک‌کننده مورد استفاده قرار می گیرند.
3. چیلرهای جذبی گازی: این چیلرها از گازهایی مانند آمونیاک یا متانول به عنوان ماده جاذب استفاده می کنند. گازها به عنوان مواد جاذب در این نوع چیلرها عمل می کنند و این چیلرها برای کاربردهای خاصی مانند خنک‌کننده‌های حرارتی صنعتی استفاده می شوند.

هر یک از این انواع چیلرهای جذبی، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند و بسته به نیازها و شرایط محیطی مورد استفاده قرار می گیرند.

بیشتر بخوانید: بهینه سازی و کاهش مصرف گاز

طول عمر مفید چیلر چیست؟

فرق چیلر جذبی و تراکمی چیست؟ چیلرها از نظر کارکرد و طول عمر با هم تفاوت دارند. هر چند سرویس و نگهداری صحیح و به موقع آنها در افزایش طول عمرشان بسیار موثر است. طول عمر چیلرها به عوامل مختلفی مانند عوامل محیطی، تعمیر و نگهداری چیلر، نوع دستگاه و زمان کارکرد آن بستگی دارد. در مقایسه چیلر تراکمی و جذبی این نکته وجود دارد که سه روش کاری برای آنها تعریف شده است. همه چیلرها یکی از سه روش آب خنک، هوا خنک و تبخیری را برای تهویه هوا استفاده می‌کنند.
آنهایی که از روش آب خنک پیروی می‌کنند، در معرض رسوبات آب، خوردگی قطعات و موارد دیگری قرار دارند که دستگاه را در معرض آسیب قرار می‌دهند. از طرفی در چیلرهای جذبی ماده لیتیوم بروماید جریان دارد که خود عامل خوردگی و آسیب به این نوع چیلرها است. وجود این خطرات، هم بازده و کارایی دستگاه را کاهش می‌دهد و هم طول عمر مفید آن را کم می‌کند. پس در پاسخ به سوال «چیلر جذبی بهتر است یا تراکمی ؟» می‌توان گفت که چیلرهای تراکمی که از روش هواخنک برای تهویه هوا استفاده می‌کنند، بهتر هستند؛ زیرا آب و ماده جاذب در آنها جاری نیست.

چیلر های جذبی بر مبنای مکانیزم طراحی

۱. دستگاه های تک اثره (تک مرحله ای):

طرز کار چیلر جذبی تک اثره این گونه است که از فشار کم ( ۲۰ psig یا کمتر) به عنوان نیروی محرکه استفاده می کنند. این دستگاه ها معمولا دارای یک راندمان ۰.۷ و نیازمند حدود ۱۸ pph در هر تن بخار ۹psig در فلنج ژنراتور (بعد از شیر کنترل) در وضعیت درجه بندی استاندارد ARI می باشند.

۲. دستگاه های دو اثره (دو مرحله ای )

طرز کار چیلر جذبی ذو اثره اینگونه است که به صورت گاز سوز ( به صورت سوخت گاز مستقیم و یا گاز داغ خروجی از توربین گازی یا موتور) یا بخار رانده شده با فشار بالا (۴۰ تا ۱۴۰ psig) در دسترس اند. این دستگاه ها معمولا دارای راندمان ۱ تا ۱.۲ هستند. دستگاه هایی که با بخار فعالیت می کنند به حدود ۹ تا ۱۰ pph در هرتن بخار ۱۱۴psig ورودی در وضعیت درجه بندی استاندارد ARI احتیاج دارند. دستگاه های گاز سوز به ورودی حدود ۱۰۰۰۰تا ۱۲۰۰۰ BTUH بر تن تبرید بر ارزش حرارتی بالا در وضعیت درجه بندی استاندارد ARI احتیاج دارند. برای دستیابی به این عملکرد بهبود یافته این دستگاه ها دارای یک ژنراتور ثانویه در سیکل می باشند و به یک منبع انرژی با دمای بالاتر نیاز دارند.

کاربرد ها

چیلر جذبی تک مرحله ای بخار

هنگامی که بخار کم فشار، برج خنک کننده ( یا دیگر آب ها برای دفع حرارت) و نیروی برق در دسترس باشد آب سرد را برای سردسازی فراهم می کند.

چیلرهای جذبی دو مرحله ای

هنگامی که بخار پر فشار، آب داغ با دمای بالا ( HTHW) یا گاز طبیعی و همچنین برج خنک کننده ( یا دیگر آب ها برای دفع حرارت) و نیروی برق در دسترس باشد آب سرد را برای سردسازی فراهم می کند.

چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی

هنگامی که گاز داغ خروجی و تمیز ، برج خنک کننده ( یا دیگر آب ها برای دفع حرارت) و نیروی برق در دسترس باشد آب سرد را برای سردسازی فراهم می کند.

بهترین کاربردها

چیلر جذبی تک مرحله ای بخار

هنگامی که بخار در محدوده ی ۱۲ تا ۲۰ psig از یک فرآیند یا مصرف بخار و با هزینه ی ناچیز در دسترس باشد. ( یعنی در غیر آن صورت بخار تلف خواهد شد )

چیلر های جذبی دو مرحله ای

هنگامی که بخار در محدوده ی ۴۰ تا ۱۴۰ psig از یک فرآیند یا مصرف بخار و با هزینه ی ناچیز در دسترس باشد ( یعنی در غیر آن صورت بخار تلف خواهد شد ) و هنگامی که گاز طبیعی به نسبت نیروی برق کم هزینه باشد.
هنگامی که بار حرارتی نمی تواند به صورت آماده توسط دیگ تأمین شود و این چیلر گرم کننده آن را فراهم می کند. بنابراین هنگامی که قادر به اضافه کردن دیگ نیستید یا فضای کافی برای آن ندارید این نوع چیلر مناسب است.
هنگامی که نیروی برق کافی برای ظرفیت برودت مورد نیاز و اضافه شده در دسترس نیست.
هنگامی که به ظرفیت سردسازی اضطراری احتیاج دارید و ظرفیت تولید حالت آماده باش برای برودت الکتریکی در دسترس نیست. ( اضافه کردن ظرفیت تولید اضطراری را در نظر داشته باشید؛ که ممکن است این کار از ظرفیت سرسازی جذبی هزینه ی کمتری داشته باشد.)

چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی

در وضعیتی که خروجی از توربین گازی برودت را برای هوای ورودی فراهم می کند تا در هوای گرم عملکرد توربین را بهبود بخشد.
در شرایطی که به برودت احتیاج داریم و گاز خروجی تمیز که از یک فرآیند صنعتی مانند امورات مرتبط با چاپ، خشک کردن و پخت و پز ساطع می شود، در دسترس باشد.

کاربرد های احتمالی

چیلر جذبی تک مرحله ای بخار

هنگامی که بخار در محدوده ی ۱۲ تا ۲۰ psig از یک فرآیند یا دیگر مصارف بخار و با هزینه ی معقول در دسترس باشد و یا در شرایطی که دیگ ها به دلایل دیگری باید فعالیت کنند و مصرف کننده برای بارگیری دیگ به مقدار کافی به دنبال استفاده های دیگری از بخار می باشد.

چیلرهای جذبی دو مرحله ای

هنگامی که بخار در محدوده ی ۴۰ تا ۱۴۰ psig از یک فرآیند یا دیگر مصارف بخار و با هزینه ی معقول در دسترس باشد و یا در شرایطی که دیگ ها به دلایل دیگری باید فعالیت کنند و مصرف کننده برای بارگیری دیگ به مقدار کافی به دنبال استفاده های دیگری از بخار می باشد.

چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی

در شرایطی که گاز خروجی تمیز در دسترس باشد و به برودت احتیاج داشته باشیم.

چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی

پرسنل حرفه ای هنگام فعالیت سیستم کار نمی کنند، عملکرد ها طوری برنامه ریزی شده اند که از چیلر جذبی به عنوان یک دستگاه peak shaving استفاده کنند. اپراتور ها تمایل دارند که از چیلر جذبی به عنوان چیلر اصلی استفاده نکنند و با چیلر برقی به حداکثر عملکرد برسند.
فعالیت طولانی مدت در ۳۰% ظرفیت و کمتر از ظرفیت طراحی شده، محتمل است.

چیلر های جذبی دو مرحله ای

بهره وری انرژی چیلر جذبی می تواند با ریکاوری کردن مقداری از حرارت که به سمت مدار برج خنک کننده دفع می شوند، بهبود یابد. طرز کار چیلر جذبی دو مرحله ای یا دو اثره اینطور است که این کار را با گرم کردن غلیظ کننده ( یا ژنراتور ) مرحله ی اول و خارج کردن بخار انجام می دهد تا در مرحله دوم آب بیشتری را خارج کند. بسیاری از سازنده ها این تناوب را برای افزایش راندمان توصیه می کنند.
توجه داشته باشید که باید از دو بدنه ی مجزا استفاده کنید. بدنه ی کوچکتر غلیظ کننده ی مرحله ی اول است. بدنه ی دوم اساسا همان چیلر جذبی تک مرحله ای است که شامل غلیظ کننده، کندانسور، اواپراتور و چیلر جذبی می باشد. همچنین دما، فشار و غلظت محلول در بدنه ی بزرگتر مشابه چیلر جذبی تک مرحله ای می باشد.

شماتیک چیلر جذبی

بخار معمولا در فشار ۱۲۵ تا ۱۵۰ psig به درون لوله های فلزی ضد زنگ در غلیظ کننده ی مرحله اول وارد و سبب جوشیدن محلول در آن ها می شود. فشاری که در آن فرآیند جوشیدن رخ می دهد و فشار بخار مبرد پخش شده حدوداً ۵ psig ( یا ۲۰ psia) می باشد. بخشی از این محلول که در مرحله ی اول غلیظ شده در مبدل حرارتی با دمای بالا جریان می یابد و در آنجا توسط محلول رقیق بازگشتی از غلیظ کننده با دمای پایین تر سرد می شود. سپس این محلول غلیظ، از غلیظ کننده ی مرحله ی دوم که فشار کمتری دارد عبور می کند ( محلی که بخارهای مرحله ی اول به غلظت مطلوب نهایی می رسند.) این مرحله ی دوم در فشار ۰.۱ اتمسفر ( ۱.۵ psia) عمل می کند.
استفاده ی مجدد چیلر های دو مرحله ای از بخار ها در ژنراتور مرحله اول سبب مفیدتر بودن این چیلر ها نسبت به چیلر های تک مرحله ای می شود (اساسا تا ۳۰ % ). چیلر های جذبی دو مرحله ای اصولاً با بخار پر فشار ( ۶۰ تا ۱۳۰ psig ) ، شعله مستقیم با گاز طبیعی یا گازوئیل شماره ۲ و یا با استفاده از گاز داغ خروجی از موتور های احتراق فعالیت می کنند.

بخار و حرارت چیلر جذبی دو مرحله ای

بخار معمولا در فشار ۱۲۵ تا ۱۵۰ psig به درون لوله های فلزی ضد زنگ در غلیظ کننده ی مرحله اول وارد و سبب جوشیدن محلول در آن ها می شود. فشاری که در آن فرآیند جوشیدن رخ می دهد و فشار بخار مبرد پخش شده حدوداً ۵ psig ( یا ۲۰ psia) می باشد. بخشی از این محلول که در مرحله ی اول غلیظ شده در مبدل حرارتی با دمای بالا جریان می یابد و در آنجا توسط محلول رقیق بازگشتی از غلیظ کننده با دمای پایین تر سرد می شود. سپس این محلول غلیظ، از غلیظ کننده ی مرحله ی دوم که فشار کمتری دارد عبور می کند ( محلی که بخارهای مرحله ی اول به غلظت مطلوب نهایی می رسند.) این مرحله ی دوم در فشار ۰.۱ اتمسفر ( ۱.۵ psia) عمل می کند.
استفاده ی مجدد چیلر های دو مرحله ای از بخار ها در ژنراتور مرحله اول سبب مفیدتر بودن این چیلر ها نسبت به چیلر های تک مرحله ای می شود (اساسا تا ۳۰ % ).

طرز کار چیلر جذبی شعله مستقیم

این چیلر ها از یک مشعل به عنوان حرارت ورودی برای سیکل تبرید چیلر جذبی استفاده می کند. طرز کار چیلر جذبی شعله مستقیم اینگونه است که اغلب آن ها با گاز طبیعی یا گازوئیل فعالیت می کنند. از آنجایی که دمای حرارت ورودی بسیار بالاست، این چیلر ها در سیکل جذبی به راندمان بالایی دست پیدا می کنند؛ چیزی نزدیک به ۱۲۰۰۰ Btu سوخت ورودی برای هر تن تبرید بر ساعت. خود سیکل جذبی تقریبا مشابه چیلر های جذبی بخار دو مرحله ای است. اما برخلاف اغلب چیلر های جذبی بخار، چیلر های جذبی شعله مستقیم برای کاربرد های ” سرد کننده ـ گرم کننده” که سرمایش و گرمایش از یک دستگاه تأمین می شوند بسیار مناسب اند. این امر باعث می شود تا در بعضی شرایط اتاق دیگ فضای کمتری را اشغال کند.

فواید

از آنجایی که با استفاده از قابلیت دوگانه ی گرمایش و سرمایش در این دستگاه می توان دیگ را حذف کرد، فضای کمتری اشغال می شود و هزینه ها کاهش می یابد. به علاوه نیازی به بخار نیست و این امر در شرایطی حائز اهمیت است که طبق دستورالعمل های بومی، اپراتور دستگاه هایی که با بخار فعالیت می کنند باید دارای گواهی یا مجوز باشد، اما در این دستگاه ها فعالیت خودکار چیلر های جذبی شعله مستقیم مقدور است.

معایب

چیلر های جذبی شعله مستقیم به یک هواکش برای تخلیه ی محصولات اشتعال احتیاج دارند. در دستگاه هایی که با بخار فعالیت می کنند نیازی به این هواکش ها نیست. به علاوه هزینه های اولیه دستگاه های شعله مستقیم از دستگاه هایی که با بخار فعالیت می کنند بیشتر است. هزینه های نگهداری موتورخانه و چیلر در محدوده ی عایق حرارتی نیز به دلیل فرسایش سریع بالاست. به علاوه حتما ضمانت دوام سطوح انتقال حرارت چیلر جذبی ( مخصوصا بخش ژنراتور) و پمپ های مبرد و محلول را بررسی کنید. همه ی چیلر های جذبی برای فعالیت این پمپ ها، پمپ های آب کندانسور و فن های برج خنک کننده از نیروی برق استفاده می کنند. از آنجایی که این دستگاه ها مصرف آبشان بیشتر است، باید حرارت بیشتری دفع کنند و به برج های خنک کننده ی بزرگ تری احتیاج دارند.
طرز کار چیلر جذبی به یک سیکل رقیق سازی احتیاج دارند. راه اندازی و خاموش کردن آن ها دشوار تر است. همه ی مشکلات باید با سازندگان، طراحان و پیمانکاران مکانیک مورد بحث قرار گیرد.

چیلر جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی

اغلب چیلر های جذبی از بخار یا سوخت ( گاز طبیعی، پروپان ) برای حرارت ورودی استفاده می کنند. اما حرارت اتلافی فرآیند، موتور پیستونی، توربین گازی یا یک سیستم تولید همزمان نیز می تواند در یک فرآیند جذبی استفاده شود. دمای خروجی باید حداقل حدود ۲۸۷ درجه ی سانتی گراد و حداکثر ۸۱۵.۵ درجه باشد. متداول ترین راه کار برای تأمین سردسازی هوای ورودی یا دیگر نیاز های سرمایشی، استفاده از خروجی توربین گازی می باشد. میزان سرمایش تابع دمای و جرم جریان توده ای گاز خروجی با استفاده از فرمول زیر است:

ظرفیت سردسازی بر تن = m x (Tg – ۳۷۵) / ۴۰,۹۵۰
m : جرم جریان توده ای بر حسب پوند برساعت ( ۱ کیلوگرم :۲.۲۰ پوند )
Tg : دمای گاز هواکش ورودی به چیلر جذبی برحسب فارنهایت ( ۱ سانتیگراد : ۳۳.۸ فارنهایت)
۴۰,۹۵۰ : ضریب تبدیل

راندمان :

ـ دستگاه های تک اثره اساساً راندمان ۰.۶ تا ۰.۷۵ دارند.
ـ دستگاه های دو اثره اساساً راندمان ۱.۰ تا ۱.۲ دارند.
راندمان های بالا شامل بار الکتریکی کمکی که معمولا از چیلر های الکتریکی با سایز مشابه بیشتر است نمی شوند. به دلیل اضافه شدن بار ضد حرارت، استفاده از پمپ های آب کندانسور و برج های بزرگتر به علاوه ی پمپ محلول دستگاه الزامی است.

تعمیر و نگهداری چیلرها چه تفاوت‌هایی دارد؟

علت تعمیر، سرویس و نگهداری چیلر چیست؟ از این منظر، تفاوت چیلر جذبی و تراکمی چیست؟ اگر سرویس و نگهداری چیلرهای جذبی و تراکمی به موقع و به صورت صحیح انجام شود، راندمان آنها افزایش می‌یابد و عمر مفیدشان نیز بیشتر می‌شود. بنابراین تعمیر، سرویس و نگهداری به موقع، مهم‌ترین کارهایی است که باید بعد از نصب چیلرها انجام داد. در اصل این کارها را باید در سه زمان مهم انجام دهید.
۱- موقع نصب چیلر
۲- موقع راه‌اندازی در اول فصل
۳- در آخر فصل، موقع خارج کردن دستگاه از سرویس‌دهی
با این تفاسیر فرق چیلر جذبی و تراکمی چیست؟ چیلرهای جذبی به دلیل اینکه دارای برج خنک کننده هستند و ماده جاذب و آب در آن جریان دارند، باید نسبت به نوع تراکمی بیشتر مور توجه قرار گیرند. از آنجا که سختی‌گیری آب، رسوب‌زدایی و موارد دیگر کاری تخصصی است، بهتر است این امور را در در زمان مناسب به کارشناسان متخصص و آموزش‌دیده واگذار نمایید.
از طرفی چیلرهای تراکمی هم دارای کمپرسور هستند که اگر مشکلی برای آن به وجود بیاید، با توجه به قیمت بالایی که دارد، تعمیر آن هزینه زیادی را به کاربران تحمیل می‌کند. در صورتی که مشکل کمپرسور قابل حل نباشد، باید تعویض گردد. پس در جواب این سوال که فرق چیلر جذبی و تراکمی چیست؟ می‌توان گفت که از نظر تعمیر و سریس، چیلرهای جذبی به توجه بیشتری نیاز دارند، در حالی که تعمیر انواع تراکمی، ممکن است هزینه بیشتری را تحمیل نماید. اما با همه این توضیحات هر دو نوع جذبی و تراکمی به سرویس‌های منظم دوره‌ای نیاز دارند تا از بروز مشکلات بعدی و کاهش عمر دستگاه جلوگیری کند.

نگهداری چیلر های جذبی

ملاحظات لازم در نگهداری

اگر چیلر های جذبی به درستی طراحی و نصب شوند می تواند بدون توجه مداوم به طور مطلوب عمل کنند. این دستگاه می تواند به راحتی با سیستم های مدیریت انرژی یا زمان سنج راه اندازی و استفاده شوند. انواع غیر قابل تقطیر به صورت اتوماتیک تخلیه می شوند و اپراتور ها یا مهندس تاسیسات می توانند روتین نرمال نگهداری را برنامه ریزی کنند. طبیعتاً دستورالعمل های ساختمانی بومی نیاز یا عدم نیاز به اپراتور تمام وقت را تعیین می کند که متعاقباً تابع سایز تجهیزات، فشار بخار و غیره است. هنگام توجه به این مسائل همیشه دستورالعمل های بومی را اعمال کنید.
در نگهداری به سه بخش اصلی توجه داشته باشید: قطعات مکانیکی، قطعات انتقال حرارت و کنترل ها. در ادامه به مبحث نگهداری بخش های مکانیکی و انتقال گرما می پردازیم.

قطعات مکانیکی

ممکن است چیلر جذبی یک سازنده، دارای پیکر بندی تک موتوره/ پمپ چندگانه برای مبرد و جریان محلول و یک دستگاه تخلیه باشد. دیگر سازنده ها از پمپ های کاملا بسته ی مبرد و محلول که با محلول پمپاژ شده روغن کاری و سرد شده اند استفاده می کنند. بعضی دیگر موتور های باز با شفت آب بندی شده را به کار می برند.
مجموعه ی پمپ های کاملا بسته روغن کاری و خنک سازی مبرد را به صورت خودکار انجام می دهند. موتوری که به طور صحیح آب بندی شده است پره های پمپ مبرد و محلول را راه اندازی می کند. در ترتیب این پمپ های چند گانه سرد سازی و روغن کاری موتور توسط سیال پمپاژ شده انجام می شود. طراحی پمپ های کاملا بسته نیاز به وجود شفت های آب بندی شده ی خارجی را رفع می کنند ( یک مورد اضافی برای نگهداری و منبع پنهانی نشت هوا ).

انتقال حرارت

طول عمر، عملکرد و ظرفیت سردسازی تجهیزات جذبی وابسته ی نگهداری سطوح انتقال گرما عاری از رسوب و لجن می باشد. حتی یک لایه ی نازک رسوب می تواند به میزان قابل توجهی ظرفیت را کاهش دهد. بنابراین مواد شیمیایی موجود در آب برج خنک کننده بسیار مهم است و اگر عمل تصفیه به خوبی انجام نشود می تواند ضمانت نامه ی سازنده را باطل کند.
بهترین راه کار حذف رسوبات انباشته شده استفاده از روش های شیمیایی و حذف لجن ها روش مکانیکی است. این کار معمولاً با باز کردن سرلوله ها و سست کردن مواد انباشته شده توسط یک برس با تار های زبر و سخت انجام می شود. سپس مواد سست شده با شستشو به وسیله ی آب تمیز از لوله ها خارج می شوند.

نگهداری پمپ

وقتی که تکیه گاه های موتور و پمپ فرسوده می شوند یک نوع طراحی اجازه می دهد که بخش های پمپ را بدون خارج کردن محلول لیتیم برمید از دستگاه، تعویض کنید. در مرحله ای اول شیر های دستی را در چرخه ی روغن کاری ببندید، منبع برق را قطع و موتور را باز کنید.آب بندی شفت پمپ از وکیوم دستگاه نگهداری می کند. تعمیرات اساسی پمپ با شارژ کردن دستگاه با نیتروژن و فشار اتمسفر انجام می شود. بعد از تکمیل این مرحله دستگاه تخلیه می شود، اجزاء پمپ برداشته و تعمیر یا تعویض می شوند. دیگر طراحی ها به روند تعویض پیچیده تری احتیاج دارند.
نگهداری پمپ ها با صافی مغناطیسی آغاز می شود که باید هر دو هفته بعد از استارت اولیه و در اواسط فصول گرم آن را پاکسازی کنید. فرسایش شفت های آب بندی شده باید هرسه سال بررسی شوند.

خاموش سازی فصلی

در خاموش سازی فصلی یا طولانی مدت، ممکن است مبرد از اواپراتور به چیلر جذبی منتقل و سبب کاهش سطح مبرد در لوله و ظرف اواپراتور شود. از آنجایی که مبرد برای روغن کاری تکیه گاه های موتور و پمپ به کار برده می شود، هنگام فاز راه اندازی فعالیت روغن کاری باید توسط یک منبع کمکی فراهم شود. هنگامی که بارگیری مبرد از محلول برای راه اندازی ریکاوری شد، احتمالا عملکرد دستگاه به حالت عادی بر می گردد.
این چرخه ی کمکی معمولاً با اتصال آب شهری به اتصالات خارجی لوله های روغن کاری پمپ، فراهم می شود. در همه ی موارد طبق توصیه های سازنده عمل کنید.

چیلر های جذبی با انرژی گرمای بازیافتنی

بخار

طبیعتاً میزان سرمایش تولید شده توسط بخار اتلافی از یک سیستم تولید همزمان با بخار تولیدی از دیگ برابر است. منابع بخار اتلافی کم فشار ( ۱۴ psig) معمولاً به ۸ تا ۹ کیلوگرم بخار در ساعت برای تولید یک تن تبرید در چیلر جذبی تک مرحله ای احتیاج دارند. این عملکرد در فشار بخار ۵۰ تا ۱۳۰ psig و با استفاده از چیلر جذبی دو مرحله ای ( دو اثره) بهبود می یابد و به ۵.۴ تا ۵.۵ کیلوگرم بخار بر تن تبرید می رسد.
مقادیر بخار در چیلر های جذبی از لحاظ اسم به این صورت زیر درجه بندی می شود:
تک مرحله ای: ۹ psig در فلنج ژنراتور
دو مرحله ای :بخار وردی ۱۱۴ psig
درجه بندی ظرفیت با افت فشار بخار از مقادیر بالا کاهش می یابد. برای مثال ظرفیت دستگاه ۱۰۰ تنی در فشار ۵/۷۸ psig به ۸۴ تن می رسد.

هوای داغ

چیلر های جذبی شعله مستقیم اغلب می توانند برای پذیرفتن هوای داغ یا خروجی از توربین گازی یا موتور اصلاح شوند. عملکرد آن ها در اغلب موارد کاملاٌ به دمای هوا بستگی دارد. هنگامی که ریکاوری حرارت را محاسبه می کنید، به خاطر داشته باشید که حرارت اتلافی خروجی از چیلر جذبی را ۵.۱۹ تا ۴.۲۰ درجه ی سانتیگراد در نظر بگیرید. ( بدین معنی است که چیلر جذبی کل پتانسیل حرارت اتلافی را بازیافت نمی کند.)

برای ریکاوری حرارت گاز خروجی

ظرفیت سردسازی بر تن = m x (Tg – ۳۷۵) / ۴۰,۹۵۰
= m x (Tg – ۳۷۵) x 0.257 ظرفیت گرم سازی (Btu برساعت)
m : جرم جریان توده ای بر حسب پوند برساعت ( ۱ کیلوگرم :۲.۲ پوند )
Tg : دمای گاز هواکش ورودی به چیلر جذبی برحسب فارنهایت ( ۱ سانتیگراد : ۳۳.۸ فارنهایت)
۴۰,۹۵۰ : ضریب تبدیل BTUH به تن، راندمان تبرید، راندمان داخلی و ثابت سرمایش که نشان دهنده ی میانگین حرارت معین گاز است.
۰.۲۷۵ : راندمان داخلی و ثابت گرمایش که نشان دهنده ی میانگین حرارت معین گاز است.
۳۷۵ : مینیمم دمای گاز خروجی از چیلر بر حسب فارنهایت

طرز کار چیلر جذبی

روش کار چیلر جذبی به صورت مکانیکی و شیمیایی است و از مواد جاذب برای جذب و دفع حرارت استفاده می کند. قطعات مکانیکی و متحرک در این چیلرها صرفاً محدود به پمپ‌های محلول و مبرد است و سایر فرآیندها به صورت شیمیایی انجام می‌شود. به این صورت که، مبرد با جذب حرارت از محیط خنک می شود و سپس توسط جاذب به دام انداخته می شود. در مرحله بعد، با اعمال حرارت به جاذب، مبرد آزاد می شود و به چرخه تبرید بازمی گردد. بنابراین در این چیلرها فرآیند تولید سرمایش، خنک ساختن آب چرخشی فن‌کویل‌ها و دفع گرما به خارج از ساختمان به صورت شیمیایی انجام می‌شود. بر خلاف چیلرهای تراکمی، خرابی‌های ایجاد شده در چیلرهای جذبی به ندرت ناشی از استهلاک دستگاه و حرکات مکانیکی اجزای آن می‌باشد. با این حال نگهداری چیلرهای جذبی امری بسیار پیچیده و حساس است و به برنامه ریزی و توجه ویژه‌ای نیاز دارد.  روش کار چیلر جذبی از این جهت منحصر به فرد است که به جای استفاده از کمپرسورهای الکتریکی، از فرآیندهای شیمیایی برای انتقال حرارت استفاده می کند و این امر سبب کاهش قابل توجه سر و صدای تولیدی دستگاه در زمان فعالیت آن می‌شود. .

در مورد طرز کار چیلر جذبی، باید گفت که این فرآیند شامل چهار مرحله اصلی است: تبخیر، جذب، احیا و تراکم. به عبارتی دیگر طرز کار چیلر جذبی بدین صورت است که، ابتدا آب به عنوان مبرد در مرحله تبخیر حرارت جذب می کند و به بخار تبدیل می شود. سپس بخار در مرحله جذب توسط لیتیم بروماید جذب می شود و حرارت آزاد می کند. در مرحله احیا، جاذب حرارت داده می شود تا بخار آب از آن جدا شود و به مرحله تراکم برود.

عملکرد چیلر جذبی

نحوه عملکرد چیلر جذبی مشابه با یخچال‌های نفتی است. در این چیلرها یک منبع تولید حرارت نیاز است، در چیلرهای جذبی مختلف منبع تولید حرارت متفاوت است و در انواع مختلف آن از بخار، آب گرم، آب داغ و شعله مستقیم به عنوان منبع تولید حرارت استفاده می‌شود. چیلرهای جذبی از چهار بخش اصلی تشکیل شده‌اند. اِواپراتور (Evaporator) تبخیرکننده، اَبزوربر (Absorber) جذب‌کننده، ژنراتور (Generator) و کُندانسور (Condenser) تقطیرکننده چهار بخش اصلی تشکیل دهنده چیلرهای جذبی می‌باشند. این چیلرها در شرایط کاملاً خلاء کار می‌کنند، فشار در برخی از قسمت‌های چیلر جذبی آنقدر ناچیز است که آب مقطر، که در شرایط عادی و در کنار دریای آزاد در ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌جوشد، در این چیلرها فقط در چهار درجه سانتی‌گراد می‌جوشد.

همانطور که اشاره شد، در این چیلرها فشار در قسمت اواپراتور و ابزوربر بسیار پایین و در حدود ۰.۰۱ اتمسفر و در قسمت ژنراتور و کندانسور در حدود ۰.۱ اتمسفر نگه داشته می‌شود. در این شرایط آب مقطر موجود در داخل چیلر که سیال مبرد است، در دمای پایین، در اواپراتور تبخیر شده و این امر سبب ایجاد سرمایش و خنک شدن آب چرخشی فن‌کویل‌ها می‌شود. از طرف دیگر بخار آب تولید شده در اواپراتور، توسط سیال محلول یا جاذب (Absorbent) که ترکیبی از نمک لیتیوم بروماید و آب می‌باشد جذب شده و بدین وسیله فشار در این قسمت پایین نگه داشته می‌شود. از طرف دیگر محلول جاذب با جذب بخار آب رقیق شده و با کاهش غلظت آن، توانایی جذب بخار آب نیز کاهش پیدا می‌کند. برای تکمیل سیکل سرمایش جذبی لازم است که با افرایش دما، محلول جاذب مجدداً تغلیظ شده و توانایی جذب آن مجدداً افزایشیابد. این کار در قسمت ژنراتور دستگاه انجام می‌شود.

مهمترین چالشی که طرز کار چیلر جذبی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، مسئله کریستال شدن محلول جاذب است. زمانی که غلظت محلول جاذب افزایش پیدا می‌کند، این امر سبب افزایش ویسکوزیته و گرانروی سیال می‌شود. همانند سایر سیالات غلیظ، افزایش غلظت سبب تمایل بیشتر سیال به سکون و مقاومت آن نسبت به حرکت شده و در نهایت منجر به توقف جریان در لوله‌های چیلر می‌شود. این اتفاق اصطلاحاً کریستالیزاسیون نامیده می‌شود. برای جلوگیری از بروز این اتفاق، علاوه بر اینکه بایستی نگهداری چیلر با برنامه‌ریزی و دقت فراوان انجام شود، لازم است که سیستم کنترل و فرماندهی چیلر به مدارها و تجهیزات حفاظتی نیز مجهز باشد.

از آنجایی که چیلرها بخشی از تاسیسات یک موتورخانه و ساختمان محسوب می شوند؛ پیشنهاد می کنیم این مطلب را نیز بخوانید: تاسیسات ساختمان چیست

بیشتر بخوانید : چیلر چگونه کار می کند؟ هواساز و برج خنک کننده چگونه با چیلر کار می کنند؟

چالش بسیار شایعی که چیلرهای جذبی معمولاً درگیر آن هستند، مسئله کاهش راندمان و تعضیف عملکرد چیلر می‌باشد. این موضوع سبب افزایش انرژی مصرفی موردنیاز چیلر می‌شود. از آنجا که در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی اندازه‌گیری سوخت مصرفی چیلر جذبی صورت نمی‌پذیرد، اینچالش به صورت نهان باقی مانده و ساکنین و بهره‌برداران از آن مطلع نمی‌شوند. این چالش آنقدر شایع و نامحسوس بوده که افزایش مصرف انرژی مورد نیاز چیلر در برخی از پروژه‌ها تا دو برابر حالت بهینه نیز مشاهده شده است.

نمودار ساده شده ی زیر عبور جریان کلی و طرز کار چیلر جذبی را نشان می دهد. با شروع از اواپراتور، آب در دمای حدود ۴ درجه از لوله های آب سرد تبخیر می شود و در نتیجه دما را از ۱۲ درجه ی سانتیگراد بازگشتی از هواساز و یا فن کویل به دمای ۶ درجه ی مورد نیاز برای آب سرد ورودی کاهش می دهد. در این مرحله یک تن سرد کننده می تواند در هر ساعت ۴/۵ کیلوگرم آب را تبخیر کند. محلول غلیظ لیتیم برمید به دلیل خاصیت جذب رطوبتی که دارد این بخار آب را جذب می کند.
در این مرحله حرارت حاصل از تبخیر و حرارت محلول با استفاده از آب سرد برطرف می شود. سپس این محلول در فشار بالاتر به درون غلیظ کننده در محلی که حرارت برای خارج کردن آب و به موجب آن تغلیظ لیتیم برومید به کار برده می شود (ژنراتور) پمپاژ خواهد شد. سپس آبی که در مرحله ی وارد کردن حرارت خارج شد برای کامل کردن سیکل، تقطیر ( با استفاده از آب برج خنک کننده)و جمع آوری می شود و به طور ناگهانی به دمای پایین مورد نیاز ( ۴ درجه ی سانتیگراد) می رسد. از آن جایی که آب حرارت را از اواپراتور به کندانسور انتقال می دهد، در این سیکل نقش مبرد را ایفا می کند.

چیلر های جذبی دیگری نیز وجود دارند که در همان سیکل از آمونیاک به عنوان مبرد استفاده می کنند. جذب کننده ماده ای است که برای حفظ اختلاف غلظت در دستگاه استفاده می شود. اغلب چیلر های جذبی در محیط های تجاری و مسکونی از لیتیم برمید استفاده می کنند. لیتیم برمید میل ترکیبی بسیار بالایی با آب دارد، نسبتاً ارزان است و سمی نیست. اما می تواند بسیار خوردنده و دفع آن باید کنترل شده باشد. البته آب بسیار ارزان است و مشکلات امنیتی ندارد.

اجزای چیلر جذبی

اجزای چیلر جذبی شامل تبخیرکننده، جذب‌کننده، احیاکننده و تراکم‌کننده هستند. هر یک از اجزای چیلر جذبی نقش مهمی در عملکرد صحیح سیستم ایفا می کنند. تبخیرکننده جایی است که مبرد حرارت را جذب می کند و به بخار تبدیل می شود. جذب‌کننده محلی است که بخار مبرد توسط جاذب جذب می شود. احیاکننده جایی است که جاذب حرارت داده می شود تا بخار مبرد از آن جدا شود. تراکم‌کننده نیز محلی است که بخار مبرد دوباره به مایع تبدیل می شود. اجزای چیلر جذبی با همکاری هم عملکرد کلی سیستم را تضمین می کنند.

بیشتر بخوانید: سیم افشان چیست و چه کاربردی دارد؟

دستورالعمل راه‌اندازی و روشن کردن چیلر جذبی

راه‌اندازی چیلر جذبی دارای پیچیدگی‌های زیادی بوده بنابراین برای استفاده بهینه از چیلر جذبی باید نکات و الزامات بسیاری را رعایت نمود. این الزامات باید مطابق دستورالعمل‌های سازنده چیلر انجام گیرد. باید توجه داشت قببل از راه‌اندازی چیلر باید مسیرهای سرمایشی ساختمان مورد استفاده مورد بازدید قرار گرفته و با بستن شیرها ایزوله شود. در این قسمت مراحل مورد نیاز برای راه‌اندازی چیلر مورد بررسی قرار می‌گیرد؛

·         تخلیه چیلر

گاهی ممکن است چیلر جذبی در کارخانه سازنده، با گاز نیتروژن پر شده باشد. قبل از هرکاری باید این گاز نیتروژن به‌طور کامل تخلیه شود. برای این تخلیه اولیه علاوه بر پمپ تخلیه چیلر جذبی، باید از پمپ تخلیه قوی‌تری نیز استفاده شود. در ابتدا باید از پمپ تخلیه خارجی قوی‌تر استفاده کرد و سپس با رسیدن فشار درون چیلر به ۷۵۰ mmHg برای ادامه تخلیه، پمپ چیلر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

·         تزریق الکل، مبرد و محلول

برای انجام این‌کار یک دستورالعمل خاص وجود دارد که در همه چیلرهای جذبی نیز قابل استفاده است. تمامی این دستورالعمل باید به‌طور کامل اجرا شود تا در هنگام روشن کردن چیلر جذبی، امکان نفوذ هوا و به درون آن به صفر برسد. این دستورالعمل توسط شرکت سازنده ارائه شده و با توجه به آن میزان تزریق محلول لیتیوم بروماید، الکل و مبرد نیز تعیین می‌شود.

·         نحوه تزریق محلول لیتیوم بروماید

با استفاده از یک شیر مخصوص با قطر ۵/۰ انجام می‌گیرد. این شیر بر روی خروجی اداکتور نصب شده و قبل از ورودی محلول غلیظ به مبدل حرارتی قرار می‌گیرد. در این مرحله باید ظرفی از پلاستیک پلی اتیلن با حجم ۱۰۰ لیتر پر از محلول لیتیوم بروماید شود.

بعد از تهیه لیتیوم بروماید، یک شیلنگ به طول یک و نیم متر از یک سر به شیر مخصوص متصل شده و از سر دیگر کاملاً پر از لیتیوم بروماید می‌شود تا هوای درون آن به طور کامل تخلیه شود. سپس شیلنگ در درون تشت لیتیوم بروماید قرار گرفته و شیر تزریق به آرامی باز می‌شود تا محلول از طریق اختلاف فشار به درون منبع چیلر وارد شود. تا زمانی که منبع کامل پر شود، با کاهش سطح لیتیوم بروماید درون تشت، باید به آن محلول اضافه شود و تزریق به طور مداوم انجام گیرد.

·         نحوه تزریق مبرد

قبل از راه‌اندازی و روشن کردن چیلر جذبی باید تزریق مبرد انجام گیرد. برای تزریق مبرد از لوله نصب شده بر روی لوله خروجی پمپ مبرد استفاده می‌شود. نحوه تزریق مبرد به درون منبع نیز مانند تزریق محلول لیتیوم بروماید است.

در انتهای کار نیز باید پمپ خلا چیلر روشن شود تا اگر هوایی درون چیلر در جریان است، آن را تخلیه کند. باید توجه داشت که هنگام تزریق مبرد و لیتیوم بروماید باید ۵۰ درصد منبع با الکل پر شود.

·         تعیین جهت دوران پمپ‌های مبرد و محلول

پمپ‌های استفاده شده در چیلرهای جذبی به طور کاملاً بسته هستند و جهت دوران آن‌ها با چشم قابل رویت نیست. بنابراین جهت تعیین دوران پمپ به صورت عادی یا معکوس از اندازه‌گیری فشار خروجی هر پمپ استفاده می‌شود.

·         رعایت احتیاط‌های لازم جهت راه‌اندازی چیلر جذبی

باید توجه داشت که در هنگام راه‌اندازی و روشن کردن چیلر جذبی به هیچ عنوان نباید شوک به صورت افزایش یا کاهش بار به آن وارد شود. نباید درجه حرارت آب موجود در برج خنک‌کننده به‌طور ناگهانی تغییر کند و پایین آورده شود.

همچنین مقدار بخارآب یا آب داغ ورودی نباید به‌طور ناگهانی افزایش یابد. لوله‌ها باید قبل از جاری شدن آب درون آن‌ها به‌طور کامل تمیز شوند و عاری از هرگونه ذرات براده آهن، شن و ماسه باشند. تمامی مسیرهای آبی نیز باید هواگیری شوند و برای این کار می‌توان از فلانچ‌ها استفاده کرد تا علاوه بر هواگیری، نشتی احتمالی درون مسیر را نیز شناسایی نمایند.

·         آماده‌سازی چیلر جذبی برای راه‌اندازی

پمپ‌های آب سرد، اولین موردی است که راه‌اندازی شده و سپس شیر آب به تدریج باز می‌شود. باید توجه داشت تا دبی آب مصرفی در حد تعیین شده باشد. پمپ‌های آب برج خنک‌کننده و باز کردن شیر آب آن در مرحله بعدی راه‌اندازی خواهد شد.

بعد از راه‌اندازی پمپ‌ها باید چراغ‌های مربوط به جاری شدن آب سرد چک شده و از روشن بودن آن‌ها اطمینان حاصل کرد و همچنین میزان فلوی آب برج خنک‌کننده باید در حد تعریف شده خود باشد. سیستم آب مصرفی و برج خنک‌کننده باید هواگیری شوند.

·         فعالیت‌های بعد از راه‌اندازی چیلر جذبی

یک ساعت بعد از راه‌اندازی و روشن کردن چیلر جذبی، پمپ خلا باید روشن شود. از کار کردن پمپ محلول و مبرد باید اطمینان حاصل شود. در صورت قطع برق و انرژی الکتریکی، تمامی قسمت‌های چیلر از کار می‌افتند و بعد از وصل شدن جریان برق نباید به سرعت چیلر روشن و راه‌اندازی شود.

پمپ مبرد بعد از راه‌اندازی به سرعت وارد مدار نمی‌شود و در زمانی که سطح مبرد، سوئیچ سطح را فعال کند در این صورت پمپ مبرد شروع به‌کار می‌کند. غلظت محلول غلیط بعد از راه‌اندازی چیلر جذبی باید حدود ۶۳ تا ۶۴ درصد باشد. در حین‌کار چیلر باید به این عدد دقت شود و در صورت تغییر چیلر مورد بررسی قرار گیرد.

بیشتر بخوانید : آنتی فریز چیلر چیست و چه کاربردی دارد؟

 

خاموش و روشن کردن چیلر جذبی

موارد بالا اهمیت رعایت نکات و الزامات را قبل از روشن کردن چیلر بیان می‌کنند. در این قسمت به‌طور خلاصه نحوه روشن و خاموش کردن چیلر جذبی گفته می‌شود.

·         روشن کردن چیلر:

1. پمپ‌های آب سرد و پمپ‌های آب برج خنک‌کننده روشن می‌شوند.
2. در مرحله دوم، پمپ‌های فن کوئل یا همان پمپ‌های سیستم انتقال روشن خواهند شد.
3. بعد از اطمینان از سطح خلا موجود در چیلر که باید بین ۰۵ MPAS الی ۰.۱ باشد، چیلر روشن می‌شود. کلید تابلو روی روشن قرار گرفته و دکمه رسید زده می‌شود.
4. در مرحله آخر بعد از چند مورد پرج متعدد، پمپ آب‌گرم روشن می‌شود.

·         خاموش کردن چیلر:

1. در این مرحله بر خلاف روشن کردن چیلر، ابتدا باید پمپ‌های آب‌گرم خاموش شوند.
2. بعد از ۱۵ دقیقه (این زمان ممکن است بر اساس گفته سازنده تغییر کند)، چیلر باید خاموش شود.
3. پمپ فن کوئل در این مرحله باید خاموش شود.
4. در نهایت پمپ آب سرد و پمپ برج خنک‌کننده خاموش می‌شوند.

نکات مهم راه اندازی و نگهداری از چیلر جذبی

به صورت کلی چیلرها و ماشین‌های تولید سرمایش نیاز به نگهداری‌های مختلفی دارند که معمولاً در کاتالوگ‌ها و توصیه‌های سازنده‌های معتبر ارائه می‌شود؛ بنابراین مهم است که تعمیر و نگهداری چیلرها مطابق با دستورالعمل مربوطه انجام شود. مواردی را که در راه اندازی چیلر جذبی و نگهداری این دستگاه بایستی به آنها دقت کرد می‌توان به چند دسته مختلف تقسیم نمود. اگر از زمان نصب چیلر این موارد را تقسیم بندی کنیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱.موارد مربوط به نظارت و بازدید اولیه دستگاه در زمان راه اندازی چیلر جذبی:

معمولاً دستگاه چیلر ارزشمندترین، گران‌ترین و حساس‌ترین دستگاه موجود در موتورخانه ساختمان است و از این رو بایستی به آن توجه ویژه‌ای شود. یکی از مهمترین زمان‌هایی که این دستگاه نیاز به توجه ویژه و دقت کافی دارد، زمان راه اندازی چیلر جذبی و شروع به کار دستگاه است، در زمان راه‌اندازی یک دستگاه چیلر بایستی از عملکرد کلیه بخش‌های مختلف آن اطمینان حاصل نمود.  در ادامه این قسمت به موارد مختلفی که بایستی در هنگام راه‌اندازی دسنگاه به آنها توجه نمود، اشاره شده است.

شاید این مقاله برای شما مفید باشد: اصول تعمیر و نگهداری تاسیسات موتورخانه ها

• چک کردن نحوه نصب دستگاه
• چک کردن جریان آب در قسمت‌های مختلف دستگاه (اواپراتور، ابزوربر و کندانسور) و سوییچ‌های اینترلاک (Interlocks)
• چک کردن جریان آب گرم، آب داغ، بخار یا مشعل شعله مستقیم و نحوه کنترل ظرفیت آنها
• بررسی عملکرد کلیه شیرآلات
• بررسی سطح خلاء و فشار دستگاه
• چک کردن عملکرد کلیه تجهیزات ایمنی
• بررسی عملکرد پمپ خلاء
• بررسی سطح شارژ مبرد و محلول جاذب
• چک کردن عملکرد پمپ‌های محلول جاذب و مبرد دستگاه
• بررسی عملکرد کلیه سنسورهای دستگاه
• راه‌اندازی اولیه دستگاه و کالیبره کردن تجهیزات کنترل ظرفیت دستگاه
• اندازه‌گیری و ثبت شرایط عملکردی دستگاه
• متوقف ساختن دستگاه و بررسی عملکرد رقیق‌سازی چیلر
• راه‌اندازی مجدد دستگاه
• بررسی غلظت محلول جاذب و مبرد در قسمت‌های مختلف دستگاه
• تکمیل جدول راه‌اندازی و چک‌لیست‌های مربوطه دستگاه و ارائه آموزش‌های اولیه به راهبران دستگاه
• پس از راه‌اندازی اولیه و گذراندن مدت راه‌اندازی اولیه نوبت به بازرسی کارکرد دستگاه می‌رسد. در این مرحله بایستی مجموعه اقدامات زیر انجام شوند:
• برداشت نمونه محلول جاذب و انجام آنالیز مربوطه
• تمیز کردن فیلتهای مغناطیسی دستگاه
• اندازه‌گیری و ثبت غلظت محلول و مبرد در قسمت‌های مختلف دستگاه
• تعویض روغن پمپ وکیوم دستگاه
• بررسی عملکرد سیستم کنترل دستگاه
• ارزیابی کارکرد دستگاه و مقایسه آن با شرایط راه‌اندازی
• پرکردن چک‌لیست‌های مربوطه و مرور آنها با راهبران دستگاه
• یادداشت کردن رویدادها و ایجاد گزارش کتبی از کلیه ایرادات مشاهده شده و امورات انجام شده

البته موارد ارائه شده در اینجا به صورت عمومی بوده و علاوه بر تمامی مواردی که در این قسمت به آنها اشاره گردیده است، بایستی برای اطلاع از مجموعه کارهایی که در زمان راه‌اندازی یک چیلر خاص بایستی آنها را در نظر گرفت، به توصیه‌های سازنده دستگاه رجوع نمود.

مهندس تاسیسات (HVAC) کیست و چه می‌کند؟

۲.مواردی که در خاموش کردن دستگاه در هر فصل بایستی آنها را رعایت کرد:

راه اندازی چیلر جذبی به منظور ایجاد سرمایش لازم در ساختمان‌ها در طول فصول گرم سال انجام می‌گیرد. از این رو زمانی که هوای خارج ساختمان خنک می‌شود، دیگر نیازی نیست دستگاه چیلر جذبی به کارکرد خود ادامه دهد و بایستی آن را خاموش و غیر فعال نمود، اما خاموش کردن یک دستگاه چیلر جذبی به سادگی انجام نمی‌شود و بایستی اقدامات مختلفی را در زمان خاموش کردن دستگاه انجام داد. در ادامه به برخی از مواردی که بایستی در زمان خاموش کردن دستگاه چیلر جذبی به آنها توجه کرد، اشاره شده است.

• بازبینی و بررسی نشتی‌های احتمالی در قسمت‌های مختلف دستگاه
• تست فشاری و خلاء در دستگاه به منظور اطمینان از عدم وجود نشتی
• باز کردن و تمیز کردن فیلترها و سه‌راه صافی‌های پمپ‌های برج خنک‌کن و فن‌کویل‌ها
• بازرسی از لوله‌های کندانسور و ابزوربر و در صورت نیاز اواپراتور دستگاه
• ارزیابی کارکرد دستگاه و مقایسه آن با شرایط راه‌اندازی
• پرکردن چک‌لیست‌های مربوطه و مرور آنها با راهبران دستگاه
• یادداشت کردن رویدادها و ایجاد گزارش کتبی از کلیه ایرادات مشاهده شده و امورات انجام شده

۳.مواردی که در روشن کردن دستگاه در هر فصل بایستی آنها را رعایت کرد:

پس از شروع مجدد فصل گرما لازم است که مجموعه اقدامات لازم در راستای راه‌اندازی مجدد چیلر جذبی انجام شود. مجموعه مواردی که در این قسمت به آنها اشاره شده است بایستی مدتی پیش از شروع فصل گرما در نظر گرفته شده و انجام شوند تا در صورت وجود خرابی و بروز ایرادات برای رفع آنها زمان موردنیاز در دسترس باشد. در ادامه به برخی از اقداماتی که بایستی پیش از راه‌اندازی و روشن‌شدن دستگاه به آنها توجه نمود، اشاره شده است.

• چک کردن جریان آب در قسمت‌های مختلف دستگاه (اواپراتور، ابزوربر و کندانسور) و سوییچ‌های اینترلاک (Interlocks)
• چک کردن و بررسی کلیه تجهیزات ایمنی دستگاه
• بررسی سطح خلاء و فشار دستگاه
• بررسی سطح روغن پمپ وکیوم و عملکرد آن در سیستم تخلیه (Purge)
• بررسی عملکرد سیستم کنترل دستگاه و قرار گرفتن آن در وضعیت مناسب
• اندازه‌گیری ولتاژ و جریان الکتریکی پمپ‌ها و موتورهای الکتریکی چیلر جذبی
• ارزیابی کارکرد دستگاه و مقایسه آن با شرایط راه‌اندازی
• پرکردن چک‌لیست‌های مربوطه و مرور آنها با راهبران دستگاه
• یادداشت کردن رویدادها و ایجاد گزارش کتبی از کلیه ایرادات مشاهده شده و امورات انجام شده

۴.مواردی که در نگهداری پیش‌گیرانه چیلر جذبی بایستی به آنها توجه داشت:

در زمان فعال بودن چیلر به منظور جلوگیری از بروز حوادث. خرابی‌های ناگهانی و به حداقل رساندن احتمال بروز خاموشی‌های ناخواسته بایتسی به طور مداوم به بازرسی و بررسی عملکرد قسمت‌های مختلف دستگاه پرداخت. در این قسمت به مجموعه نکات و اقداماتی که بایستی در طول فعال بودن دستگاه به آنها توجه داشت، ارائه شده است. تمامی این موارد در برنامه راهبری و نگهداری چیلر بایستی در نظر گرفته شوند.

• آنایز شیمیایی محلول جاذب
• ثبت اطلاعات عملکردی دستگاه و پرکردن چک‌لیست‌های مربوطه
• چک کردن اتصالات الکتریکی و کنتاکتورها و اورلودهای دستگاه
• تعویض شیشه‌های رؤیت و سایت‌گلاس در صورت نیاز
• چک کردن سطح محلول جاذب در قسمت‌های مختلف دستگاه
• چک کردن سطح مبرد در قسمت‌های مختلف دستگاه
• چک‌کردن غلظت اکتیل الکل در محلول
• چک‌کردن عملکرد شیرهای برقی و مسیرهای کنارگذر (Bypass)
• چک کردن و اندازه‌گیری سطح وکیوم و خلاء دستگاه چیلر جذبی
• چک کردن عملکرد سیستم تخلیه گازهای غیرقابل تقطیر، سیستم پرج (Purge)
• تعویض روغن پمپ وکیوم سیستم پرج در صورت نیاز
• چک کردن عملکرد پمپ محلول دستگاه
• چک کردن دمای بدنه پمپ‌های دستگاه و اندازه‌گیری آمپر مصرفی و اتصالات الکتریکی پمپ‌های محلول و مبرد
• چک کردن کنترلهای ایمنی دستگاه چیلر ابزورپشن شامل کنترل حداقل دمای مجاز چیلر، فلوسوییچ جریان آب فن‌کویل‌ها (Chilled water)، فلوسوییچ جریان آب برج خنک‌کن (Condenser water)، کنترل حداکثر دمای محلول وغیره
• بازربینی و در صورت نیاز ترمیم عایق‌کاری حرارتی دستگاه
• بازبینی و بررسی نشتی‌های احتمالی در قسمت‌های مختلف دستگاه
• بررسی مبرد و مقدار نمک‌های محلول در آن
• ارزیابی کارکرد دستگاه و مقایسه آن با شرایط راه‌اندازی
• پرکردن چک‌لیست‌های مربوطه و مرور آنها با راهبران دستگاه
• یادداشت کردن رویدادها و ایجاد گزارش کتبی از کلیه ایرادات مشاهده شده و امورات انجام شده

۵.مواردی که در بازدیدهای سالیانه چیلر جذبی بایستی در نظر داشت:

در این قسمت به مجموعه نکات و اقداماتی که بایستی در بازدید‌های دوره‌ای سالیانه چیلر آنها را در نظر گرفت، اشاره شده است. این بازدیدها معمولاً در زمان‌های خاموشی چیلر و مدتی پیش از راه‌اندازی چیلر  توسط مهندس تاسیسات انجام می‌شوند. با این کار احتمال بروز خرابی‌ها و خاموشی‌های ناخواسته به حداقل رسیده و در عین حال در صورت وجود خرابی، زمان کافی برای رفع آنها وجود دارد.

• اندازه‌گیری ولتاژ و جریان الکتریکی پمپ‌ها و موتورهای الکتریکی چیلر جذبی
• آنالیز و آزمایش محلول جاذب به منظور اضافه کردن الکل‌ها و محلول‌های بازدارنده (Inhibitors) به محلول جاذب چیلر
• تست هیدروژن دستگاه
• باز کردن و تمیز کردن فیلترها و سه‌راه صافی‌های پمپ‌های برج خنک‌کن و فن‌کویل‌ها
• چک کردن و بازرسی فلنچ‌های اتصال پمپ‌های محلول و مبرد به منظور اطمینان از عدم وجود نشتی
• بازبینی و چک کردن عملکرد تله‌های بخار
• بررسی عملکرد کلیه شیرآلات دیافراگمی
• بررسی و کالیبراسیون عملکرد کلیه شیرآلات
• تمیز کردن صافی پمپ‌های دستگاه
• بررسی کشش تسمه‌های پمپ‌های وکیوم و در صورت نیاز تعویض آنها
• بررسی عملکرد مشعل دستگاه و تنظیم کردن مشخصات احتراق آن
• ارزیابی کارکرد دستگاه و مقایسه آن با شرایط راه‌اندازی
• پرکردن چک‌لیست‌های مربوطه و مرور آنها با راهبران دستگاه
• یادداشت کردن رویدادها و ایجاد گزارش کتبی از کلیه ایرادات مشاهده شده و امورات انجام شده

۶.سختی‌گیری آب تغذیه برج خنک کن:

یکی از مهمترین اقداماتی که بایستی در طول فرآیند نگهداری و راهبری چیلر بایستی به آن توجه داشت، موضوع سختی‌گیری آب تغذیه در سیستم تأسیسات ساختمان است. سختی‌گیری از آب و کنترل مداوم سطح سختی آب امری مهم در راهبری چیلر و برج خنک کن است. علاوه بر حذف سختی از آب تغزیه، از آنجا که آب گردشی در برج خنک‌کن در تماس با هوای بیرون قرار دارد به تدریج آلودگی‌های محیطی را جذب می‌نماید. از طرف دیگر تبخیر مداوم آب در برج‌خنک کن سبب افزایش سطح سختی آب گردشی می‌شود. تمامی این موارد سبب بالارفتن اهمیت کنترل مداوم سطح سختی آب گردشی در برج خنک‌کن و لزوم تدوین برنامه زمانبندی دقیق برای اندازه‌گیری و کنترل سطح سختی آب می‌شود.

شاید برای شما مفید باشد: تعمیر و نگهداری تاسیسات ساختمان

۷.رسوب‌زدایی، تمیز کردن و اسیدشویی لوله‌ها و کویل‌های دستگاه:

با اتخاذ تمامی مواردی که در خصوص کنترل سطح سختی آب تغزیه و گردشی برج خنک‌کن عنوان گردید، پس از مدتی قسمت‌های ابزوربر و کندانسور چیلر دستگاه نیاز به رسوب‌زدایی و اسیدشویی پیدا می‌کنند. همانند رسوباتی که در جداره کتری ایجاد می‌شود، فرآیند گرم شدن آب گردشی در قسمت ابزوربر و کندانسور چیلر جذبی سبب ایجاد رسوباتی در جداره‌های داخلی لوله‌ها در این قسمت‌ها می‌شود. این رسوبات عایق حرارت بوده و فرآیند انتقال حرارت را با افت شدیدی مواجه می‌سازد و این امر سبب کاهش شدید راندمان چیلر جذبی می‌شود. علاوه بر این وجود این رسوب ضریب افت فشار جریان آب داخل کویل را افزایش داده و این امر نیز سبب وارد شدن فشار به پمپ برج خنک‌کن و در نتیجه افزایش مصرف انرژی الکتریکی مورد نیاز آن می‌شود.

باید در نظر داشت که اسیدشویی و رسوب‌زدایی علاوه بر روش شیمیایی بایستی به صورت مکانیکی نیز انجام شود. از آنجا که اسید از خورندگی بالایی برخوردار است و ممکن است با جداره فلزی لوله‌های داخل دستگاه واکنش دهد، فرآیند اسیدشویی و رسوب‌زدایی بسیار حساس است و برای جلوگیری از سوراخ شدن لوله‌های داخلی و بروز نشتی در دستگاه بایستی دقت لازم را به کار بست. در صفحه مربوط به روش صحیح رسوب‌زدایی و اسیدشویی در چیلر جذبی به برخی از موارد ایمنی در این خصوص اشاره شده است.

شرکت کلینیک انرژی یک شرکت خدمات تاسیساتی است که ازجمله خدمات آن می توان به تعمیر و نگه داری تاسیسات استخر؛ سرویس موتورخانه ساختمان؛ طراحی تاسیسات ساختمان و … اشاره کرد. در صورت نیاز به مشاوره و یا خدمات تخصصی راه اندازی چیلر جذبی و تعمیرات و نگهداری آن‌ها با ما تماس بگیرید. 

کلام آخر

در این مقاله سعی شد که بدانیم تفاوت انواع چیلر چیست؟ شناخت این تفاوت‌ها کمک می‌کند تا هنگام انتخاب دستگاه، با آگاهی بیشتری تصمیم‌گیری نمایید. اکنون با مطالعه این مقاله و یافتن پاسخ این سوال که «تفاوت چیلر جذبی و تراکمی چیست؟» بهتر می‌توانید محصول مورد نیاز خود را بیابید. چیلرهای جذبی و تراکمی، هر کدام دارای مزایا و معایب مختص به خود هستند که شما باید با در نظر گرفتن تمام فاکتورها، بودجه، نیاز و مشاوره با متخصصین این امر، بهترین انتخاب را رقم بزنید.