امروزه سیستم چیلر و هواساز به یکی از مهم‌ترین تاسیسات ساختمان تبدیل شده‌اند؛ زیرا فراهم نمودن سیستم سرمایشی مناسب در فصول گرم سال یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های عموم مردم است. هنگامی که نسبت به خرید یک سیستم سرمایشی مناسب اقدام نمایید، در مرحله اول با تعداد زیادی از محصولات و پیشنهادات روبه‌رو می‌شوید؛ به عنوان مثال تمامی ساختمان‌ها درون موتورخانه خود‌ در کنار تجهیزات آب گرم به یک چیلر یا هواساز نیز، جهت تامین نمودن سیستم سرمایش احتیاج دارد. ممکن است این سوال برای شما مطرح ‌شود که تفاوت چیلر و هواساز چیست؟ و یا اینکه چیلر و هواساز بر چه مبنایی در سیستم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند؟
بسیاری از مهندسان و متخصصان در این زمینه، چیلر و هواساز را مانند دو اندام حیاتی بدن می‌دانند و از نظر آن‌ها مقایسه کردن این دو دستگاه باهم کاملا اشتباه است، اما به هر حال بررسی و کسب اطلاعات راجع به این محصولات اولین گام شناخت تفاوت چیلر و هواساز است. از همین رو در ادامه این مطلب به بررسی بیشتر این دو نوع از تجهیزات ساختمانی خواهیم پرداخت؛ پس با ما همراه باشید.

چیلر چیست؟

برای بررسی تفاوت چیلر و هواساز ابتدا باید به خوبی با ویژگی های آن ها آشنا شویم. به طور کلی انواع مختلف چیلر در دسته تجهیزات سرمایش مرکزی قرار می‌گیرند که از آن‌ها برای تولید سرما و یا خنک سازی محیط‌های مختلف استفاده می‌نمایند. چیلر با خارج نمودن گرما از مایع از طریق فشرده‌سازی بخار سبب به‌وجود آمدن سرما می‌شود و پس از انجام این کار مایع موجود در دستگاه به وسیله مبدل‌های حرارتی موجود، سرما را به‌صورت کنترل شد‌ه‌ای به محیط منتقل می‌کند.
لازم به ذکر است که چیلرها برای خنک کردن مایع مبرد خود از آب و هوا استفاده می‌نمایند؛ بنابراین تولید سرمایش در چیلر آب خنک بر اساس یک سیکل تراکمی-تبخیری شکل می‌گیرد. همچنین شما می‌توانید از چیلر‌های آب خنک برای سرمایش واحدهای مسکونی، تجاری، اداری و مجتمع‌های فرهنگی تفریحی، ورزشی و همینطور سرمایش فرآیندی در صنایع شیمیایی، دارویی، غذایی و غیره؛ یا خنک‌کاری تجهیزات و دستگاه‌های صنعتی استفاده نمایید.
یکی دیگر از ویژگی‌های چیلر که سبب تفاوت چیلر با هواساز شده، این است که سیکل تبرید در چیلر‌های تراکمی هوا خنک با خروج مبرد از کمپرسور آغاز می‌شود. در ادامه مبرد وارد کندانسور دستگاه شده و بعد از تبادل حرارت با هوای محیط از فاز بخار خارج می‌‌گردد. این تبادل حرارتی توسط فن‌های کندانسور صورت گرفته و در نهایت سبب ورود مایع مبرد پر فشار به اکسپنشن ولو می‌شود.
ناگفته نماند که چیلرها به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارت ند از:

۱. چیلر تراکمی:

تنظیمات داخلی این دسته از چیلرها به صورتی است که جهت خنک کردن سیال، از یک خنک‌کننده خارجی و انرژی برق استفاده می‌‌کنند.
همچنین میتوانید درباره چیلر تراکمی بیشتر بخوانید.

۲. چیلر جذبی:

در این نوع چیلرها ژنراتور، ابزوربر و انرژی حرارتی سوخت طبیعی جهت خنک نمودن مایع و در نهایت هوا استفاده می‌شود.
از اینجا میتوانید درباره چیلر جذبی بیشتر بخوانید.

هواساز چیست؟

برای بررسی تفاوت چیلر و هواساز، علاوه بر چیلر باید با ویژگی های هواساز نیز آشنا شویم. دستگاه هواساز برای فیلتر کردن هوا، تنظیم دما، تنظیم رطوبت و کنترل سرعت و یا توزیع هوای ورودی به ساختمان‌ها، آپارتمان، سوله صنعتی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستگاه هواساز از نظر کاربرد به دسته‌های مختلفی یعنی هواساز ساختمانی (آپارتمانی یا همان هواساز خانگی) و هواساز صنعتی تقسیم می‌شود. این دستگاه با توجه به عملکرد و فرایند ساخت نیز به دو نوع هواساز استاندارد یا معمولی و هواساز هایژنیک تقسیم می‌گردد.
دستگاه هواساز با توجه به این موضوع که تولیدکننده حرارت و برودت نیست و فقط دستگاه توزیع کننده هوای سرد و گرم است؛ اغلب به همراه دیگر دستگاه‌های سرمایشی چون چیلر و دستگاه‌های گرمایشی دیگری مانند بویلر یا دستگاه‌های سرمایشی گرمایشی متفاوتی مثل GHP ، VRF و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با نگاه به طرز کار موتورخانه یا به صورت جزئی نگاه به طرز کار و و فرق چیلر و هواساز متوجه می‌شوید که طی این فرایند آب در چیلر سرد و در بویلر گرم می‌شود و سپس با پمپ به کویل‌های هواساز پمپاژ می‌گردد. در مرحله بعد با استفاده از یک فن، هوای تازه از اطراف کویل‌های دستگاه دمیده شده و در نتیجه برخورد هوا با سطح سرد یا داغ موجود در کویل‌ها، خنک یا گرم می‌شود. ناگفته نماند که دستگاه هواساز در کارخانجات، واحدهای اداری و مسکونی، مراکز بهداشتی، بیمارستان‌ها و اتاق تمیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مقایسه و تفاوت چیلر و هواساز

کسب اطلاعت راجع به تفاوت چیلر با هواساز یکی از اقداماتی است که هنگام خرید به شما کمک شایانی می‌کند. دستگاه چیلر و هواساز تفاوت‌هایی نسبت به یکدیگر دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
１) اصلی‌ترین تفاوت چیلر و هواساز این است که در ساختمان‌های مسکونی و یا اداری بزرگ استفاده از هواساز به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود؛ زیرا با اضافه نمودن هواساز به محیط ساختمان، جلوه زیبایی به او نمی‌بخشد. همچنین باید در نظر داشت که دستگاه‌های هواساز باید فاصله کمی با یکدیگر داشته باشند تا بتوانند بهترین عملکرد خود را ارائه دهند بنابراین داشتن فاصله زیاد بین هر هواساز سبب افت شدید جریان هوا در محیط خواهد شد. این در حالی است که شما به راحتی می‌توانید از أنواع مختلف دستگاه چیلر در ساختمان‌های بزرگ استفاده نمایید، زیرا به تعداد واحد‌های ساختمان می‌توان چیلر خانگی به سازه اضافه نمود.
２) دومین تفاوت چیلر و هواساز این موضوع است که دستگاه هواساز به همراه کندانسینگ یونیت برای انجام فعالیت‌های خود به میزان برق بیشتری احتیاج دارد اما مصرف برق چیلر خانگی مناسب است.
３) از دیگر تفاوت چیلر با هواساز می‌توانیم به این موضوع اشاره کنیم که دستگاه‌های چیلر به نسبت هواساز نیاز به تعمیرات بیشتری دارند و باید به صورت منظم تحت نظارت قرار بگیرند. عدم توجه به نگهداری و تعمیرات چیلر می تواند مشکلات جدی ایجاد کند.

تعمیر و نگهداری دستگاه چیلر و هواساز

تعمیر و نگهداری هر دو دستگاه چیلر و هواساز بسیار حائز اهمیت هستند. طبق نکته گفته شده در بالا یکی از اصلی‌ترین موارد تفاوت چیلر و هواساز مربوط به هزینه تعمیر و نگهداری آن‌ها است. هزینه‌های مربوط به تعمیر و نگهداری هواساز به نسبت تعمیرات چیلر بسیار کمتر است. پیشنهاد تمامی کارشناسان و فعالان در این زمینه این است که به صورت دوره‌ای به تعمیر و نگهداری این دستگاه‌ها اقدام کنید. زیرا هرگونه بی‌احتیاطی نسبت به نگهداری تاسیسات ساختمان می‌تواند خسارات جبران ناپذیری را برای شما به همراه داشته باشد.

تفاوت چیلر و هواساز در مقابله فن کویل‌ها

تفاوت چیلر و هواساز در مقایسه با سیستم چیلر و فن کویل‌ها بسیار آشکار است وبه راحتی قابل تشخیص می‌باشد که در تاسیسات برخی از ساختمان‌های مسکونی باید به جای هواساز یا چیلر از فن کویل‌ها استفاده شود. اولین نکته راجع به فرق چیلر و هواساز با فن کویل‌ها این است که هر فن کویل در حقیقت سایز کوچکی از یک هواساز بسیار بزرگ است و نحوه کارکرد آن نیز بسیار مشابه است و تقریبا همان نقش را نیز در سیستم تهویه بازی می‌کند. نکته دوم این است که فن کویل‌ها دارای کانال نیستند و به جای اینکه یک هواساز مرکزی هوای مطبوع را به تمامی ساختمان هدایت نماید، در هر ناحیه از درون ساختمان یک فن کویل نصب می‌گردد تا در همانجا بتواند هوای محیط را تهویه نماید که در اصطلاح به آن تهویه موضعی هوای محیط نیز گفته می‌شود.
با توجه به ویژگی‌ها و تفاوت‌های ذکر شده در انتها نظر طراح و یا صاحب ساختمان خواهد بود که با در نظر گرفتن ویژگی‌های یک ساختمان، سوله یا سالن‌های خاص تصمیم بگیرد که اقدام به راه اندازی چیلر جذبی یا تراکمی کرده و یا از هواساز یا سیستم فن کویل و بویلر یا ترکیبی از آن دو در تاسیسات ساختمان استفاده نماید.

جمع‌بندی

در این نوشته به سوال تفاوت چیلر و هواساز چیست؟ پاسخ دادیم. همان طور که در قسمت مقایسه و تفاوت چیلر و هواساز توضیح دادیم چیلر و هواساز دو دستگاه مهم در سیستم‌های تهویه مطبوع هستند، اما وظایف و عملکردهای متفاوتی دارند. چیلر وظیفه تولید آب سرد را بر عهده دارد و این آب سرد را به واحدهای توزیع کننده، مانند فن کویل‌ها یا هواساز، منتقل می‌کند تا دمای هوا در ساختمان کنترل شود. از سوی دیگر هواساز، هوای تازه را تأمین و از طریق فرآیندهایی مانند فیلتراسیون، تنظیم رطوبت و گرمایش یا سرمایش (با کمک آب سرد یا گرم)، هوای مطبوع را به داخل فضاهای مختلف می‌فرستد. به طور خلاصه فرق چیلر و هواساز این است که چیلر آب سرد را تولید می‌کند و هواساز از این آب سرد برای تنظیم و توزیع هوای مطبوع استفاده می‌کند. بنابراین چیلر و هواساز را می‌توان حتی به عنوان مکمل در ساختمان‌ها، به‌کار برد.